از تب دنگی چه می‌دانید؟

فرهیختگان: آمیتیس رمضانی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره تب دنگی گفت: «این بیماری تب دنگی یا تب دانگ یک بیماری ویروسی است. راه انتقال این ویروس از طریق یک پشه است که ما به آن پشه آئدس می‌گوییم. پشه آئدس انواع مختلفی دارد اما دو نوع از آن مهم‌تر است. یکی پشه آئدس اجپتی‌کوس و دیگری آلبوپیکتوس است. اجپتی‌کوس نوع شایع این پشه است و بیشتر از انواع دیگر تب دنگی را انتقال می‌دهد و در کشور ما نیز بیشتر این نوع پشه وجود دارد. محل زندگی این پشه گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است. در بسیاری از کشورهایی که در منطقه ما هستند، مانند کشورهای افغانستان، پاکستان، اندونزی و مالزی و… این بیماری را داشتند. همسایه‌های کشورمان به‌خصوص همسایه‌های شرقی این پشه را داشتند. در چندسال اخیر این پشه در استان‌های جنوبی شناسایی شد اما وقتی پایش شد، متوجه شدند که خوشبختانه پشه به ویروس آلوده نیست.»

رمضانی با بیان اینکه راه اصلی انتقال بیماری پشه است، ادامه داد: «کافی است که پشه آلوده شود و پس از آن فرد را بگزد تا فرد مبتلا به این بیماری شود. بنابراین راه انتقال این بیماری برخلاف بیماری‌های ویروسی دیگر مانند کرونا و… پشه قابل انتقال است و فرد به فرد انتقال ندارد. یعنی راه اصلی انتقال از طریق پشه آلوده است. پشه در استان‌های جنوبی محدود بود اما متاسفانه پشه‌ها چند خصوصیت دارند. یکی از خصوصیت‌های پشه‌های آئدس این است که به سموم و سم‌پاشی با گذشت زمان مقاومت پیدا کرده‌اند. یکی دیگر از خصوصیت‌هایشان این است که این پشه‌ها قبلا فقط در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری می‌توانستند زندگی کنند. اما اکنون می‌بینیم که در اروپا هم این پشه و بیماری تب دنگی پیدا شده است. این نشان می‌دهد که پشه خودش را با محیط سازگار می‌کند و وارد مناطق معتدل‌تر از لحاظ آب‌وهوایی می‌شود.»

این متخصص عفونی همچنین عنوان کرد: «وقتی که پشه با چنین شرایطی سازگار می‌شود، به این نتیجه می‌رسیم که پشه تنها مختص به استان‌های خاص نیست. دیدیم که کم کم از استان‌های جنوبی به سمت سایر استان‌ها حرکت کردند. وقتی در استان‌های دیگر پیدا شده باشد، این امر نشان می‌دهد که در یک الی دو سال دیگر، احتمال این وجود دارد که این پشه در کل کشور شناسایی شود؛ چراکه پشه‌ها مرز نمی‌شناسد. امری که از انتشار پشه‌ها جلوگیری می‌کرد، آب و هوا بود که اکنون می‌بینیم در آب و هوای معتدل هم می‌تواند زندگی کند. بنابراین به‌تدریج این پشه به استان‌های شمالی و تهران هم وارد می‌شود.»

بنابراین پشه که عامل اصلی انتقال بیماری تب دنگی است، در کشور وجود دارد. رمضانی در ادامه توضیح داد: «وقتی که ما پشه را داریم، یعنی شرایط مهیا است و تنها امری که لازم است، آلوده شدن ویروس است. اما ویروس چگونه وارد می‌شود؟ آنگونه که گزارش داده شده است، کشورهای همسایه ما مواردی از ابتلا به تب دنگی را مشاهده کرده‌اند. توریست‌ها و مسافران ما وقتی به کشورهای حوزه خلیج فارس سفر می‌کنند که تب دنگی در آنها گزارش شده باشد، وقتی به کشور بازمی‌گردند آن ویروس را در بدن‌شان دارند. کافی است که پشه فرد بیمار را نیش بزند و فرد آلوده شود. آنچه که در این بین ناگفته مانده، این است که تنها پشه ماده چنین مشکلاتی را به همراه دارد. این پشه وقتی آلوده می‌شود، می‌‌تواند ما را تا آخر عمرش آلوده کند. از طرفی آلودگی در بدن پشه می‌ماند و در یک مدت زمان، پشه باید یک سیر تکاملی طی کند. پس از آن تا آخر عمر پشه که یک ماه است، ویروس در بدن پشه می‌ماند. اما متاسفانه همین پشه به پشه‌هایی که از او متولد می‌شوند هم می‌تواند ویروس را منتقل کند. یعنی انتقال ویروس از پشه به پشه تازه متولد‌شده هم وجود دارد.»

رمضانی توضیح داد که شکل پشه، تیپیک مشکی و بندهای سفیدی روی بدنش است. یعنی از لحاظ ظاهری هم با سایر پشه‌ها متفاوت است. به پشه ببری آسیا معروف است. او ادامه داد: «ممکن است قصد سفر به منطقه‌ای داشته باشیم که اندمیک این پشه است؛ مثل هرمزگان یا خراسان. یعنی شما به منطقه‌ای سفر می‌کنید که از آن منطقه تب دنگی گزارش شده است. خوشبختانه بیشتر موارد دنگی تا به امروز، اغلب از سفرهای خارج کشور بود. یعنی به کشورهای عربی سفر کرده‌اند و پس از ورود به کشور، علامت‌دار شده‌اند. به هرحال اکثر کیس‌های ما در تب دنگی، کیس‌های وارداتی است. اما به هرحال وقتی که پشه وجود داشته باشد و ما بیمار تب دنگی هم داریم، احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد.»

این متخصص عفونی در ادامه تصریح کرد: «کارهایی مانند نگذاشتن آشغال‌ها کنار منزل، راکد نماندن آب در ظرف گلدان‌ها، در پاسیو و بالکن، یا جلوگیری از جمع شدن پشه‌ها در جوب راکد همه باعث می‌شود که از شرایط تکثیر پشه آئدس جلوگیری شود. برای جلوگیری از انتشار این بیماری چند عامل داریم. آموزش مردم، اطلاع‌رسانی، اطلاعات کافی پزشکان در تشخیص و رعایت بهداشت عمومی از عوامل کنترل بیماری تب آئدس است.»

متن کامل گفت‌وگوی زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز را با این متخصص عفونی در روزنامه فرهیختگان بخوانید.