نفوذ نرم چیست و چه تفاوتی با نفوذ سخت دارد؟

محسن مهدیان در یادداشتی نوشت: «نفوذ»، هشدار اخیر رهبر معظم انقلاب به مسئولان است. فرمودند: ملت نمی‌پذیرند دشمن شکست‌خورده در مرز‌های کشور با انواع ترفند و حیله، توطئه خود را در داخل پیش ببرد. 

خیلی ساده توجه دادند که این دشمن جنتلمن نفوذی، همان دشمن خشن مرزهاست. اما درباره نفوذ یک تلقی سنتی وجود دارد که نیازمند اصلاح است. تلقی رایج این است که یک نفر در لباس جاسوس وارد یک سازمان می‌شود و خرابکاری می‌کند. این «نفوذ سخت» است و باید برای آن تدبیر کرد. «نفوذ سخت» اغلب در حوزه «جنگ سخت» است. اما در حوزه فرهنگی و جنگ نرم ما با نفوذ پیچیده‌تری مواجهیم و آن‌هم «نفوذ نرم» است؛ نفوذی که «عوامل فریب‌خورده»، پیاده‌نظام‌های بی‌جیره‌ومواجب آن هستند. به همین دلیل در سخنان رهبرانقلاب «نفوذی» و «فریب‌خورده» با هم و کنارهم آمده است.

اما نفوذ نرم چیست؟چرا اهمیتش بیشتر است؟

نفوذ سخت ابزارش «اغوا» و «تهدید» و «تطمیع» است، اما نفوذ نرم ابزارش «القا» و «اقناع» است و از طریق ابزار پیچیده در جنگ‌های رسانه‌ای و شناختی عمل می‌کند و هدف نهایی‌اش اختلال در دستگاه محاسباتی مردم و مسئولان است.

دستکاری محاسباتی یعنی چه و به چه نحوی است؟ وقتی نظام محاسباتی مردم و مسئولان با دستکاری «منطق» و «ارزش‌های معیار» دچار اختلال شود، فرد از «اطلاعات درست» هم «نتیجه‌گیری غلط» می‌کند. طبیعی است سطح اثر و خرابکاری نفوذ نرم، بسیار سهمگین‌تر از نفوذ سخت است.

روش‌های نفوذ نرم متنوع است، اما روشی که این روز‌ها بیشتر استفاده می‌شود، «نفوذ‌های شبکه‌ای» است؛ نفوذ جریانی که باساخت یک شبکه و جریان انسانی، «فشار اجتماعی» ایجاد می‌کند تا نظام محاسباتی ذهن افراد را به‌هم بریزد. در این راه عده‌ای پروژه‌بگیر و مزدورند و عده‌ای جاهل و فریب‌خورده که نقش زنجیره تکمیل‌کننده شبکه را بازی می‌کنند. اما چرا حضور این افراد در نهاد‌های آموزشی نگران‌کننده‌تر است؟ چون اساسا قدرت شبکه‌ای در ذهن و قلب زنجیره‌های انسانی شکل می‌گیرد؛ ساخت جماعتی که همه یک‌صدا و در یک زمان، یک حرف را پرتکرار بیان کنند تا نظام ارزشی و هنجاری جامعه تغییر یابد. نظام گرایشی و نگرشی افراد به‌هم بریزد، نظام بینشی‌اش نیز تغییر می‌کند. به زبان ساده‌تر، افراد نور خورشید را هم نمی‌بینند و منکر می‌شوند. مهم هم نیست چه اعتقادی دارند؛ و این قدرت نرم شکل نمی‌گیرد مگر در بستر آموزش و تربیت. اینجاست که رهبرانقلاب مسئولان آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها و مطبوعات و رسانه ملی و … را خطاب قرار می‌دهند.

و، اما مسئله نهایی اینکه راه مقابله با نفوذ نرم برخلاف نفوذ سخت تنها اقدام امنیتی نیست؛ کار فرهنگی و اطلاع‌رسانی و روشنگری و جهاد تبیین می‌طلبد. مقابل این فتنه همه باید به‌خط شوند؛ از وزیر و مسئول گرفته تا سرباز گمنام و سرباز مجازی و واقعی؛ اگر خودشان مفتون نشوند.

منبع: روزنامه همشهری