خودرو در بورس یا انحصار در بازار؟

به گزارش صد آنلاین،پس از یک وقفه بیش از یک سال و نیم از آخرین عرضه خودرو در بورس کالا و مخالفت شورای رقابت با این شیوه، مجدداً بحث بر سر بازگشت خودرو به بورس کالا مطرح شده است. اظهارنظر اخیر رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این زمینه موج جدیدی از گفت‌وگوها و کشمکش‌ها را برانگیخته است.

عرضه خودرو در بورس کالا برای نخستین بار در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ مطرح شد و در اردیبهشت ۱۴۰۱ به تحقق پیوست. در این بازه زمانی، انواع خودروهای محبوب و نامحبوب در بورس کالا عرضه شدند. اما این شیوه عرضه با مخالفت‌هایی همراه بود و در نهایت در نیمه بهمن‌ماه ۱۴۰۱ شورای رقابت اطلاعیه‌ای مبنی بر توقف عرضه خودرو در بورس کالا منتشر کرد.

با این حال، چند روز پس از این اطلاعیه، شورای عالی بورس تصمیم گرفت که عرضه خودرو در بورس کالا ادامه پیدا کند و چندین عرضه محدود دیگر نیز صورت گرفت. اما در ۲۵ بهمن‌ماه همان سال، دولت تصویب کرد که عرضه خودروهای وارداتی به بورس کالا محدود نباشد و بدین ترتیب، احتمال فروش خودروهای وارداتی از طریق بورس منتفی شد.

این تصمیم باعث شد که گمانه‌زنی‌ها پیرامون توقف عرضه خودروهای داخلی نیز قوت بگیرد. برخی نمایندگان مجلس موافق این تصمیم نبودند و عرضه خودرو در بورس را عاملی برای افزایش قیمت‌ها دانستند. از سوی دیگر، حامیان این طرح معتقد بودند که عرضه خودرو در بورس کالا شفافیت را افزایش داده و واسطه‌ها را حذف می‌کند.

در نهایت، در اسفند ۱۴۰۱، مجلس شورای اسلامی تصمیم به حذف بند مربوط به عرضه خودرو در بورس کالا از لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ گرفت. بدین ترتیب، عرضه خودرو در بورس متوقف شد و تا پایان سال ۱۴۰۱ خودرویی در بورس عرضه نشد.

بازگشت به سال ۱۴۰۲ و تلاش خودروسازان برای بازگشت به بورس کالا

در سال ۱۴۰۲، انجمن خودروسازان ایران با ارسال نامه‌ای به وزیر اقتصاد خواستار تسهیل شرایط عرضه خودرو در بورس کالا شد. خودروسازان تأکید کردند که زیان ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی دو خودروساز بزرگ کشور ناشی از قیمت‌گذاری دستوری بوده است. این درخواست، دوباره بحث بازگشت خودرو به بورس را داغ کرد و مذاکرات جدیدی در این زمینه آغاز شد.

در خرداد ۱۴۰۲، سازمان بورس اعلام کرد که در حال مذاکره با یکی از خودروسازان است و احتمال دارد خودروهای داخلی دوباره در بورس کالا عرضه شوند. در ۲۹ خرداد همان سال، ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی از سوی بهمن موتور در تالار بورس کالا عرضه شد. با این حال، شورای رقابت بلافاصله وارد عمل شد و به صراحت اعلام کرد که عرضه خودرو در بورس کالا باید متوقف شود و هرگونه عرضه خارج از سامانه یکپارچه فروش خودرو تخلف است.

شورای رقابت در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که بازار خودروی سواری در ایران انحصاری تشخیص داده شده و طبق دستورالعمل‌های این شورا، عرضه خودرو باید تنها از طریق سامانه یکپارچه صورت گیرد.

اظهارنظر رئیس جدید سازمان بورس و پیگیری‌های جدید

در ۲۴ مهرماه ۱۴۰۳، رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که یکی از اهداف بورس کالا حذف واسطه‌های غیرضروری است و عرضه خودرو در بورس می‌تواند به کاهش هزینه‌های واسطه‌گری کمک کند. وی تأکید کرد که با جدیت به دنبال عرضه خودروهای داخلی و وارداتی در بورس کالا هستند.

این اظهارنظر‌ها باعث شد که احتمال بازگشت خودرو به بورس کالا قوت بگیرد. اما همچنان نظر شورای رقابت برای اجرای این تصمیم ضروری است. سخنگوی شورای رقابت به صراحت اعلام کرده که بازار خودرو همچنان انحصاری است و دستورالعمل این شورا لازم‌الاجرا است.