به گزارش بهداشت نیوز باید بدانید که معمولاً اضطراب و سردرد با هم می‌آیند. مطالعات نشان داده‌اند که اضطراب باعث نگرانی بیش از حد، تحریک‌پذیری و بی‌قراری می‌شود. اما همچنین می‌تواند باعث علائم فیزیکی همانند ناراحتی معده، خستگی و تنفس سطحی (نفس‌نفس زدن) باشد.
سردردهای عصبی یکی دیگر از علائم رایج فیزیکی اضطراب است. اگر در مورد چیزی استرس دارید یا نگران هتید، امکان دارد درد تیزی را در ناحیه سر تجربه کنید. داشتن سردردهای شدید یا مزمن هم می‌تواند علائم اضطراب را بدتر کند که اصطلاحاً به آن شمشیر دو لبه می‌گوییم که هر کدام آمدن دیگری را پیش‌بینی می‌کنند.
تقریباً نیمی از مردم جهان که مبتلا به میگرن هستند اضطراب هم دارند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد افرادی که حملات میگرنی دارند ممکن است تا پنج برابر بیشتر از افرادی که دچار حملات میگرنی نیستند، اضطراب داشته باشند.
از آنجایی که سردردهای عصبی بسیار رایج هستند، می‌توانند بر بهره‌وری شغلی و کیفیت زندگی تأثیر بگذارند، به خصوص اگر مزمن باشند. سردرد مکرر ممکن است حضور در فعالیت‌های خانوادگی و اجتماعی را سخت کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود برای اطلاعات بیشتر در مورد علائم، علل و درمان سردرد عصبی، ادامه مطالب این مقاله را از دست ندهید.
سردرد عصبی چیست؟
سردرد عصبی، زمانی رخ می‌دهد که عضلات گردن و پوست سر در اثر پاسخ به استرس، افسردگی یا آسیب دیدن، منقبض شوند. این سردردها ممکن است در هر سنی رخ فرد را دچار مشکل کنند، اما شیوع آن بیشتر در بزرگسالان و نوجوانان گزارش شده است. سردردهای عصبی انواعی دارند:
- سردردهای عصبی اپیزودیک: سردردهای عصبی اپیزودیک می‌توانند از ۳۰ دقیقه تا یک هفته طول بکشند. این نوع سردردِ مکرر، کمتر از ۱۵ روز در سه بازه ماهانه رخ می‌دهد و می‌تواند مزمن شود.
- سردردهای مزمن عصبی: این نوع از سردرد عصبی، ساعت‌ها طول می‌کشد و ممکن است ثابت باشد. سردردهای مزمن عصبی ۱۵ روز یا بیشتر در ماه به مدت حدأقل سه ماه رخ می‌دهد.
سردردهای عصبی در مقابل میگرن
تشخیص سردردهای عصبی از میگرن دشوار است ولی اگر فرد به صورت مکرر سردردهای تنشی اپیزودیک دارد، احتمال می‌رود که میگرن نیز داشته باشد.
نکته‌ای که باید بدانید این است که برخلاف برخی از انواع میگرن، سردردهای عصبی معمولاً با اختلالات بینایی یا علائم هشدار مانند دیدن نقاط روشن یا جرقه‌های نور همراه نیستند. همینطور افراد مبتلا به سردردهای عصبی معمولاً تهوع یا استفراغ (علائم میگرن) همراه با درد را تجربه نمی‌کنند. در حالی که فعالیت بدنی ممکن است میگرن را تشدید کند، بر سردرد عصبی تأثیری ندارد. البته گاهی اوقات سردرد عصبی در اثر حساسیت به نور، صدا یا بو رخ می‌دهد، اما چندان شایع نیست.
علت ابتلا به سردرد عصبی
علت سردردهای عصبی مشخص نیست. در گذشته، متخصصین فکر می‌کردند سردردهای عصبی ناشی از انقباضات عضلانی در صورت، گردن و پوست سر است. اما تحقیقات جدیدتر نشان می‌دهند که انقباض عضلانی علت دقیقی برای این نوع درد نیست. رایج‌ترین نظریه می‌گوید افرادی که سردردهای عصبی دارند، حساسیت بیشتری هم نسبت به درد دارند. بنابراین درد بیشتری در ناحیه انقباضات عضلانی ادراک می‌کنند.
با این حال، برخی از محرک‌های رایج برای سردردهای عصبی ممکن است این موارد باشند:استرس: استرس یک محرک رایج است. سردردهایی که با اضطراب رخ می‌دهند، می‌توانند به عنوان یک پاسخ فیزیکی به پریشانی عاطفی باشند.
- حساسیت به درد: اعتقاد بر این است که افرادی که به طور مرتب سردرد می‌گیرند، احتمال دارد نسبت به درد حساس‌تر باشند. این حساسیت می‌تواند منجر به حساسیت بیشتر در عضلات شود.
- تنش عضلانی: تنش عضلانی یکی از جنبه‌های اضطراب است. هنگامی که فرد احساس اضطراب می‌کند، بدن پاسخ می‌دهد و برای مقابله با منبع نگرانی آماده می‌شود (که اصطلاحاً به آن حالت جنگ و گریز گفته می‌شود). با اضطراب طولانی مدت، بدن تمایل پیدا می‌کند در حالت تدافعی باقی بماند که این ممکن است به سردرد بیانجامد.
- کمبود خواب: بسیاری از افراد مضطرب در خوابیدن مشکل دارند که خود یکی دیگر از محرک‌های رایج برای حملات میگرنی و عصبی است.
- سطح سروتونین: تغییر سطح سروتونین در مغز نیز ممکن است در سردردهای میگرنی و عصبی نقش داشته باشد. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز است که نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کند. وجود سروتونین زیاد یا کم در مغز می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی تأثیر بگذارد. کاهش ناگهانی سطح سروتونین مغز، از طریق رگ‌های خونی منقبض، باعث سردرد می‌شود.
- جنسیت و سن: زنان بیشتر به سردردهای عصبی اپیزودیک و سردردهای عصبی مزمن مبتلا می‌شوند. همچنین سردردهای عصبی اپیزودیک بیشتر بر روی افراد ۴۰ ساله تأثیر می‌گذارد.
علائم سردرد عصبی
همانطور که گفته شد، سردرد انواعی دارد. علائم انواع سردردها به شرح زیر است:
علائم سردردهای عصبی
- درد مبهم یا دردناک خفیف تا متوسط
- فشار پشت چشم
- فشاری که مانند نوار در اطراف سر احساس می‌شود
- سفتی در عضلات گردن و شانه
- حساسیت پوست سر
علائم سردردهای میگرنی
- دردی شبیه ضربان یا نبض
- درد در یک طرف صورت یا سر
- سوزن سوزن شدن در صورت، بازو یا پا در یک طرف بدن
- دیدن نقاط یا چراغ‌های چشمک زن
- افزایش حساسیت به صدا، نور یا بوهای قوی
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس سبکی سر یا غش کردن
- تاری دید
برای اینکه بتوانید راحتتر نوع سردرد خود و علائم آن را بشناسید، می‌توانید به این سوال‌ها پاسخ دهید:
- آیا درد ضربان‌دار است؟
- آیا ثابت و یکنواخت است؟
- مانند فرو کردن چاقو در سر تیز است یا حالت چکشی دارد؟
- آیا قادر به کار کردن هستید؟
- آیا سردرد شما را از خواب بیدار می‌کند یا مانع از خوابیدن می‌شود؟
- آیا در تمام سر خود احساس درد می‌کنید؟
- آیا درد یک طرف سر شماست؟
- درد فقط در پیشانی است یا تا پشت چشم شما ادامه دارد؟
روش درمان سردرد عصبی
پیش از شروع درمان باید بدانید که پزشک برای سردردهای مزمن ممکن است آزمایشاتی را برای رد تومور یا سرطان تجویز کند. این دو تست متداول تصویربرداری عبارتند از:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیس (MRI): اسکن ام آر آی با استفاده از یک آهنربای قدرتمند و امواج رادیویی تولید شده توسط کامپیوتر از مغز تصویربرداری می‌کند.
- توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن مجموعه‌ای از تصاویر با استفاده از اشعه ایکس در زوایای مختلف است. این تصاویر در کنار هم نمای دقیقی از مغز شما ارائه می‌دهند.
حال که با آزمایش‌های پیش از درمان آشنا شدیم، بهتر است به سراغ درمان سردرد عصبی از طریق طب سنتی و کلینیکال برویم.
درمان‌های طب سنتی
اگر سردرد عصبی دارید، درمان سردرد عصبی از طریق فنون سنتی، ممکن است به شما کمک کنند:
- طب سوزنی: طب سوزنی باعث تسکین موقت سردرد مزمن می‌شود. طب سوزنی شامل استفاده از سوزن‌های بسیار نازک و یکبار مصرف است که معمولاً درد یا ناراحتی کمی ایجاد می‌کنند. طب سوزنی حتماً باید توسط یک متخصص طب سوزنی با تجربه که دستورالعمل‌های ایمنی را دنبال و از سوزن‌های استریل استفاده می‌کند، انجام شود.
- ماساژ دادن: ماساژ می‌تواند به کاهش استرس و تنش کمک کند. این نوع درمان به خصوص برای تسکین عضلات سفت و حساس در پشت سر، گردن و شانه‌ها موثر است.
- بیوفیدبک و رفتار درمانی: مراجعه به تراپیست می‌تواند برای مقابله با سردردهای عصبی مفید باشند.
اصلاح سبک زندگی
استراحت کافی، کمپرس یخ یا یک دوش طولانی مدت و آب گرم می‌تواند برای تسکین سردرد عصبی مفید باشد. اگر سردردهای عصبی مکرری را تجربه می‌کنید، این راهکارها به شما کمک می‌کنند تا میزان سردرد را کاهش دهید:
- سطح استرس خود را مدیریت کنید: یکی از راه‌های کمک به کاهش استرس، برنامه‌ریزی و سازماندهی روزتان است. راه دیگر این است که زمان بیشتری برای استراحت در نظر بگیرید.
- دوش آب گرم یا سرد: ماساژ عضلات دردناک در زیر آب، سردرد عصبی را کاهش می‌دهد.
- ارگونومی مناسب: هنگام ایستادن، شانه‌های خود را به سمت عقب و سر خود را صاف نگه دارید. شکم و باسن خود را بکشید. هنگام نشستن، مطمئن شوید که ران‌هایتان موازی زمین باشد و سرتان به سمت جلو خم نشود. این کار به رها شدن عضلات گردن و سر کمک می‌کند.
داروهای مسکن:
- داروهای OTC: داروهای رایج بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند برای دردهای عصبی مفید باشند. برای میگرن خفیف تا متوسط، داروهایی که مسکن را با کافئین ترکیب می‌کنند، می‌توانند باعث کاهش درد شوند.
- تریپتان‌ها: خانواده‌ای از داروها هستند که هم میگرن و هم سردردهای عصبی را درمان می‌کنند. این داروها سطح سروتونین را در مغز افزایش و التهاب را کاهش می‌دهند و رگ‌های خونی را منقبض می‌کنند (مانند سوماتریپتان).
با این حال توجه داشته باشید که استفاده مداوم از داروهای مسکن برای درمان سردرد عصبی، اغلب می‌تواند به سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو و عوارض جانبی منجر شود.
داروهای ضد اضطراب:
اگر داروهای مسکن برای درد شما پاسخگو نیستند، ممکن است پزشک متخصص داروهای دیگری از جمله داروهای ضد اضطراب یا شل کننده‌های عضلانی را برای کمک به کاهش فراوانی سردردهای شدید و مداوم تجویز کند.
پیشگیری از سردردهای عصبی
چگونه از سردردهای اضطرابی پیشگیری کنیم؟ شاید نتوان به طور کامل از سردردهای عصبی جلوگیری کرد، اما برخی از اقدامات وجود دارد که می‌توانید برای کمک به کاهش دفعات و شدت سردرد انجام دهید. برای مثال:
محرک‌های سردرد خود را بشناسید!
محرک‌های رایج سردرد عصبی عبارتند از:
- استرس
- خواب ناکافی یا کیفیت پایین
- تغییرات هورمونی
- کافئین
- الکل
آرامش را تمرین کنید!
وقت گذاشتن در روز برای استراحت کافی می‌تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند. تمرینات بدنی که می‌توانند به شما در آرامش کمک کنند شامل یوگا، تای‌چی و تکنیک‌های تنفس عمیق است. همچنین می‌توانید تمرین‌های تمرکز حواس مانند مدیتیشن، آرام‌سازی و تصویرسازی هدایت‌شده را تمرین کنید.
مراقبت از خود را تمرین کنید!
اضطراب می‌تواند بر خواب، اشتها و سلامت کلی شما تأثیر بگذارد. تمرین‌های خودمراقبتی می‌توانند به کاهش علائم اضطراب از جمله سردرد کمک کند.
- سعی کنید هر شب بین ۷ تا ۹ ساعت خواب آرام داشته باشید.
- برای فعالیت بدنی منظم وقت بگذارید (حتی یک پیاده روی ۱۰ دقیقه‌ای در روز می‌تواند کمک کننده باشد).
- مطمئن شوید که آب کافی از غذاها یا مایعات دریافت می‌کنید تا از کم آبی در بدن جلوگیری کنید.
- از حذف وعده‌های غذایی خودداری کنید.
- هنگامی که سردرد یا اضطرابتان انقدر شدید است که زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به پزشک یا درمانگر مراجعه کنید.
- سیگار نکشید
- الکل، کافئین و شکر را محدود کنید.
بیوفیدبک را بیاموزید!
این مهارت به شما یاد می‌دهد که برخی از واکنش‌های بدنتان را کنترل کنید تا به کاهش درد بیانجامد. یک دستگاه کوچک بر تنش عضلانی، ضربان قلب و فشار خون شما نظارت می‌کند و با صدای آلارم کوچکی به شما بازخورد می‌دهد. اینگونه یاد می‌گیرید که چه زمانی تنش عضلانی، ضربان قلب و تنفس خود را کاهش دهید.
به روان‌شناس مراجعه کنید!
تراپی به شما در یادگیری مدیریت استرس کمک می‌کند. انجام این کار ممکن است باعث شود تا شما سردردهای عصبی و دردناک کمتری داشته باشید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که با وجود اصلاح سبک زندگی و تغییر در رفتارتان همچنان خود را نیازمند به مصرف دارو برای کاهش سردردهای عصبی دیدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز این علائم نیز حتماً با دکتر مغز و اعصاب دیدار کنید:
- اگر سردردهای عصبی، زندگی شما را مختل کرده است.
- در صورت مشاهده تغییر الگوی سردرد همیشگی و مزمن
- اگر سردرد شما ناگهان متفاوت شد (از جهت شدت درد یا ناحیه آن)
گاهی اوقات، سردرد احتمال دارد ناشی از یک بیماری جدی باشد؛ مانند تومور مغزی یا پارگی یک رگ خونی ضعیف شده که به آنوریسم معروف است.
سخن پایانی
سردردهای عصبی همیشه جدی نیستند، اما سردردهای مزمن یا شدید می‌تواند زندگی شما را دشوار کند. درمان سردرد عصبی، مستلزم پیدا کردن دلیل آن است. اما اغب به دلیل تجربه دوره‌های اضطراب یا استرس بالا هستند.
اگر علائم میگرن دارید یا سردردهای شدیدی را تجربه می‌کنید که بر زندگی روزمره شما تأثیرگذار است، حتماً باید به یک پزشک متخصص دیدار کنید.
اما به طور کلی، کمک گرفتن برای کاهش اضطراب، کلید بهبود و درمان سردرد عصبی است. به این ترتیب، یک روان‌شناس یا روان‌کاو می‌تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید با اثرات اضطراب کنار بیایید و تأثیر نگرانی و سایر افکار منفی را در زندگی خود کاهش دهید.
