تنش جدید میان تهران و برلین

روابط پرچالش ایران و آلمان از روز پنج‌شنبه دستخوش موج جدیدی از تنش‌ها شده است. از تعطیلی کنسولگری‌های ایران در سه شهر مونیخ، هامبورگ و فرانکفورت آلمان تا احضار کاردار آلمان در تهران به باغ ملی. تنش‌هایی که بخشی از آن معطوف به رویکردهای خانم وزیر خارجه چپ‌گرای آلمان پس از اجرای حکم جمشید شارمهد آلمانی ایرانی‌تبار و سرکرده گروهک تروریستی تندر است.

سه تذکر به کاردار

در پی تصمیم غیرمنطقی آنالنا بائربوک وزیر خارجه آلمان مبنی بر بستن سرکنسولگری‌‌‌های جمهوری اسلامی ایران در این کشور برای محروم کردن شهروندان ایرانی مقیم آلمان از خدمات کنسولی، هانس پیتر یوگل کاردار سفارت آلمان در تهران روز پنج‌شنبه ۱۰ آبان‌‌‌ماه توسط رئیس اداره اول غرب اروپای وزارت خارجه احضار و اعتراض شدید ایران به وی ابلاغ شد. به گزارش «ایسنا»، رئیس اداره اول غرب اروپا در این نشست، با تقبیح رویکرد مخرب و ناموجه دولت آلمان در قبال مردم ایران، از جمله در رابطه با ایرانیان مقیم آلمان، مراتب زیر را به وی متذکر شد:

اول؛ تصمیم دولت آلمان برای توقف فعالیت سرکنسولگری‌‌‌های جمهوری اسلامی ایران در این کشور اقدامی ناموجه و غیرقابل توجیه است. کارکرد اصلی سرکنسولگری‌‌‌های ایران در فرانکفورت، هامبورگ و مونیخ ارائه خدمات کنسولی ضروری به ایرانیان مقیم آلمان و حمایت از منافع آنها نزد کشور پذیرنده است و تصمیم دولت آلمان برای بستن این مراکز به منزله محروم‌‌‌کردن تعمدی ایرانیان از بهره‌‌‌مندی از امکانات و خدمات کنسولی است. این تصمیم وزیر خارجه آلمان موجب زحمت غیرضروری برای هموطنان ایرانی مقیم آلمان و نقض حقوق اولیه آنها می‌شود. این اقدام همچنین به مثابه قطع یکی از مهم‌ترین و دیرپاترین مجاری ارتباط فی‌مابین دو ملت ایران و آلمان است.

دوم؛ وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، بیانیه وزیر خارجه آلمان را سخیف، مداخله‌‌‌جویانه، غیرحرفه‌‌‌ای و عاری از نزاکت دانسته و آن را فاقد هرگونه مبنا و ارزش حقوقی می‌‌‌داند. همچنین تاکید می‌کند رویکرد غیرسازنده و تقابلی آلمان یک اشتباه محاسباتی بزرگ است و دولت آلمان مسوول تبعات آن خواهد بود.

سوم؛ جمهوری اسلامی ایران با یادآوری اصول و قواعد حقوق بین‌الملل از جمله احترام به حاکمیت ملی، منع دخالت یا مداخله در امور داخلی کشورها، احترام به صلاحیت‌‌‌های قضایی کشورها، و نیز با خاطرنشان کردن تعهد همه دولت‌‌‌ها به پیشگیری و مبارزه با تروریسم، رویکرد دولت آلمان در بی‌‌‌حرمتی نسبت به اصول و قواعد حقوق بین‌الملل را تقبیح کرده و هرگونه پشتیبانی از تروریسم و کشتار انسان‌‌‌های بی‌‌‌گناه، از جمله در پوشش حمایت از اتباع را محکوم می‌کند. کاردار آلمان اظهار کرد که مراتب را به دولت متبوعش منعکس خواهد کرد.

واکنش عراقچی

یک روز پس از احضار کاردار آلمان به وزارت خارجه، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: تعطیلی کنسولگری‌‌‌های ایران در آلمان تحریمی علیه ایرانیان مقیم آن کشور است که اکثر آنها تابعیت آلمانی نیز دارند. سید‌عباس عراقچی روز جمعه در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس در واکنش به تصمیم آلمان در تعطیلی کنسولگری‌‌‌های ایران در سه شهر مونیخ، هامبورگ و فرانکفورت گفت: «دولت آلمان در حمایت از تروریستی که جان ۱۴ بی‌گناه را گرفت و بیش از ۲۰۰ تن دیگر را مجروح کرد، ده‌‌‌ها‌هزار ایرانی دیگر را که پاسپورت آلمانی دارند، تحریم می‌کند. هر کسی می‌تواند حکمت را در این تصمیم ببیند!»

وی افزود: «من به هموطنان ایرانی خود در آلمان اطمینان می‌‌‌دهم که با تقویت بخش‌‌‌های کنسولی سفارتمان در برلین و سایر نمایندگی‌های دیپلماتیک مجاور، تمام تلاش خود را برای جبران این وضعیت ناراحت‌کننده برای آنها به عمل خواهیم آورد.» وی ادامه داد: «در ضمن، یک بار دیگر بنگرید به این جنایتکار تروریست که مقامات آلمانی به دنبال محافظت از او بودند.» دولت آلمان پیش از این در موضع‌‌‌گیری‌‌‌های مداخله‌‌‌جویانه‌‌‌ای در ارتباط با اعدام «جمشید شارمهد»، از احضار کاردار ایران در این کشور و همچنین فراخواندن سفیر خود از تهران خبر داده بود. حکم جمشید شارمهد سرکرده گروهک تروریستی تندر، پس از طی روال قانونی و تایید نهایی رای دادگاه در دیوان عالی کشور، صبح روز دوشنبه به اجرا درآمد.

موج دوم

تنش جدید در روابط تهران و برلین در شرایطی است که ایران و آلمان در ماه مرداد نیز موج دیگری از تنش بر سر مرکز اسلامی هامبورگ و متقابلا تعطیلی مراکز موسسه گوته در تهران را تجربه کردند. چهارشنبه ۳ مرداد وزارت کشور آلمان با مطرح کردن ادعاهایی علیه فعالیت‌‌‌های مرکز اسلامی هامبورگ، این سازمان و نهادهای زیرشاخه آن از جمله ۵۳ ساختمان در ۸ ایالت مختلف را با حکم دادگاه مورد بازرسی قرار داد و تعطیل کرد. وزارت کشور آلمان مدعی شد که مرکز اسلامی هامبورگ با حمایت از حزب‌‌‌الله لبنان، با ایران ارتباط داشته و به دنبال ایجاد حکومت دینی بوده است. فراتر از این درخواست بستن مرکز اسلامی هامبورگ یکی از بندهای طرح ۲۲ ماده‌‌‌ای احزاب دولت ائتلافی آلمان علیه ایران بوده است. به دنبال این اقدام، ایران سفیر این کشور را احضار و مراتب اعتراض خود را به برلین اعلام کرد. کمتر از یک ماه بعد موسسه گوته در تهران تعطیل شد. به عقیده کارشناسان، این اقدام متقابل ایران در برابر اقدام آلمان بوده است. با توجه به اینکه دوره‌‌‌های زبان برگزار شده در این موسسه برای متقاضیان مهاجرت به آلمان مهم است، در همان مقطع اعتراض‌‌‌هایی درباره بستن این مرکز به وجود آمد.

موج اول

فراتر از این زمینه‌ها، روابط تهران و برلین بخشی از تنش فراگیر تهران با پایتخت‌های اروپایی پس از به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام در مرداد ۱۴۰۱ بود که یک ماه بعد با ناآرامی‌های داخلی در ایران مواجه شد. در طول ماه‌های وقوع اعتراضات، وزیر خارجه آلمان نقش مهمی در حمایت از معترضان زن ایرانی داشت. آنالنا بائربوک از سال ۲۰۲۱ وزیر امور خارجه دولت ائتلافی آلمان است که از ۲۰۱۸ به‌‌‌طور مشترک رهبری حزب سبز (اتحاد سبزها) در آلمان را برعهده دارد./ دنیای اقتصاد