درباره رفتن گالانت و آمدن کاتس!

صابر گل‌عنبری، تحلیلگر مسائل منطقه نوشت: ۱- بالأخره نتانیاهو امشب در زمانی ویژه یوآف گالانت، وزیر دفاع کابینه خود را برکنار کرد که دلایل متعددی در این تصمیم دخیل بود. از ماه‌ها اختلاف و تنش که بعضاً جنبه شخصی هم پیدا کرده بود گرفته تا جلوگیری از تصویب قانون خدمت نظامی یهودیان مذهبی و توافق با حماس وغیره.

۲- این برکناری در روز برگزاری انتخابات آمریکا دو هدف عمده داشت؛ نخست تحت‌الشعاع قرار گرفتن این اتفاق در داخل خود اسرائیل در سایه معطوف شدن نگاه‌ها به آمریکا و دوم ممانعت از اعتراض آمریکا در سایه مشغولیت آن به امر انتخابات.

در واقع، هم نگرانی از پیامدهای داخلی هم مخالفت آمریکا، دو مانع نتانیاهو برای عزل گالانت در گذشته بود. 

۳- چه بسا این تصمیم نتانیاهو نشان این هم باشد که در سایه رقابت بسیار نزدیک دو نامزد انتخابات آمریکا بیم آن داشته است که ترامپ برنده نشود و اگر هریس برنده شود، در آینده برکناری گالانت برای او دشوار شود و به نوعی پیشدستی کرده باشد. 

فعلاً دولت بایدن ضمن تمجید از گالانت گفته است که با کاتس همکاری خواهد کرد؛ اما پس از اعلام نتایج انتخابات باید دید دولت بایدن رویکرد خود را در قبال نتانیاهو تغییر می‌دهد یا خیر.

۴- برکناری گالانت و گماشتن کاتس به جای او و اضافه کردن گدعون ساعربه کابینه موجب یکدست شدن آن و کاهش اختلافات درون دولتی و تقویت ائتلاف حاکم می‌شود.  

۵- گالانت طرفدار توافق مبادله اسرا ولو به قیمت پایان جنگ بود، اما تصمیم‌گیر نهایی خود نتانیاهو بود و این موضع گالانت تأثیری تعیین‌کننده در رسیدن به توافق نداشت. از این جهت تا زمانی که خود بی‌بی تصمیم‌گیر اول و آخر است، با حذف گالانت و گماشتن کاتس صرفاً یک دردسر درون حکومتی از سر نتانیاهو در این پرونده کم شده است.

۶- این اتفاق تأثیر مستقیم خاصی بر دو جبهه غزه و لبنان ندارد و همان سیاستی که نتانیاهو می‌خواهد پیش خواهد رفت. اگر از این منظر هم به قضیه نگاه کنیم، جنگ لبنان در وهله اول محصول فشار گالانت و ارتش بود و نخست وزیر اسرائیل تردید خاصی داشت؛ اما بالأخره او هم فرصت را مناسب دید و به حرف ارتش گوش داد. 

اما تأثیر این اتفاق بر دو جبهه بیشتر معطوف به نتایج اعتراضات داخلی در اسرائیل و احتمال شروع یک بحران عمیق خواهد بود. 

۷- اما این برکناری و همچنین رسواییِ درز اطلاعات محرمانه و اتهامات به نتانیاهو و دفترش در این خصوص شکاف میان بخش بزرگی از جامعه اسرائیل و دولت را تعمیق خواهد بخشید و همین امر می‌تواند دوباره معترضان را به شکل گسترده‌ای به خیابان‌ها بکشاند. 

۸- اگر این اعتراضات شکل بی‌سابقه‌تر از ماه‌‌های قبل به خود بگیرد و تداوم داشته باشد، می‌شود گفت که می‌تواند یکدست شدن کابینه و آزادی عمل بیشتر نتانیاهو را تحت شعاع خود قرار دهد و دولت را با بحران داخلی شدیدی مواجه کند. در این حالت می‌توان انتظار داشت که دو جبهه غزه و لبنان و تنش در منطقه نیز به شکل مثبتی متأثر از این بحران داخلی اسرائیل شود.

۹- در صورت گسترش اعتراضات در اسرائیل و تداوم آن باید دید این متغیر جدید چه تأثیری می‌تواند بر تصمیم ایران درباره زمان پاسخ به حمله اسرائیل داشته باشد. احتمالاً اگر چنین اعتراضاتی شکل بگیرد، باید دید تهران در انتظار ارزیابی تأثیرات آن بر فضای سیاسی داخلی اسرائیل و پیامدهای آن بر جنگ و تنش در منطقه درنگ می‌کند یا خیر. 

از این رو که چنین حمله‌ای چه بسا پس از پدیدار شدن نشانه‌های حضور دوباره معترضان در خیابان‌ها در اعتراض به برکناری گالانت، در بازگشت معترضان به خانه‌های خود تأثیرگذار باشد. 

البته این اتفاق در صورتی است که فردا و روزهای آتی شاهد شکل‌گیری تظاهرات گسترده‌تر از قبل در اسرائیل باشیم، اما اگر این اتفاق نیفتد چنین اعتراضاتی هم سرنوشت موارد قبل در ماه‌های اخیر را خواهد داشت.