چقدر لوازم‌التحریر ایرانی در بازار داریم؟

 نام‌گذاری ۲۵ آبان به‌عنوان روز «صنعت نوشت‌افزار» با پیگیری مجمع نوشت‌افزار ایران و تصویب شورای‌عالی فرهنگ عمومی صورت گرفت و به تقویم کشورمان افزوده شد. باتوجه‌به اهمیت نوشت‌افزار یا لوازم‌التحریر و محدودیت‌های تولید این محصولات در ایران، حمایت از تولیدکنندگان داخلی نوشت‌افزار بیشتر از هر زمان دیگری احساس می‌شود تا این محصولات با قیمت مناسب‌تری به دست مصرف‌کننده برسند.

 صعود قیمت نوشت‌افزار

 شهریورماه امسال محسن گلستانی، رئیس اتحادیه صنف نوشت‌افزار تهران در توضیح وضعیت بازار لوازم‌التحریر گفته بود: «در حوزه کالاهای وارداتی به واسطه تغییرات نرخ ارز، قیمت لوازم‌التحریر با افزایش روبه‌رو بوده و این رشد قیمت بر روی نوشت‌افزار داخلی نیز اثرگذار بوده؛ چراکه مواد اولیه بخش قابل‌توجهی از این اقلام نیز وارداتی است. افزایش دستمزدها و محصولات پتروشیمی‌ها به‌عنوان ماده اولیه صنعت نوشت‌افزار نیز در افزایش قیمت این محصولات نقش داشته است.»

 گلستانی نیز با اشاره به زمان تولید نوشت‌افزار که در تابستان است، گفته بود: «متأسفانه در همین زمان شاهد قطعی برق صنایع هستیم که منجر به تحمیل هزینه‌های مضاعف به تولیدی‌ها و بهای تمام شده محصول شده است.»

 چالش‌های تولید در ایران

 تولید کاغذ و پلاستیک که از اجزای اصلی در تولید نوشت‌افزارها هستند، در حال حاضر با چالش‌های متعددی مواجه است. افزایش قیمت مواد اولیه، به دلیل تحریم‌ها و نوسانات بازار، باعث شده تا کارخانه‌ها تولیدی با دشواری‌های زیادی در تأمین نیازهای خود مواجه شوند. این مشکلات نه‌تنها بر کیفیت محصولات تأثیر می‌گذارد، بلکه به طور مستقیم بر قیمت نهایی نوشت‌افزارها نیز تأثیرگذار است.

 در سال‌های اخیر، واردات اجناس از دیگر کشورها نیز به دلیل محدودیت‌ها و افزایش قیمت‌ها بسیار کاهش‌یافته است و این مسئله خود مزید بر علت افت کیفیت و تنوع محصولات گردیده است.

 به نقل از کلینگندال، از سال ۲۰۱۸ و با شدت‌گرفتن تحریم‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش هزینه‌ها برای مواد اولیه، رشد تولید و فروش در برخی صنایع افت کرده است. این عوامل به همراه کاهش قدرت خرید مردم، از جمله دلایل افت فروش لوازم‌التحریر و بسیاری کالاهای مصرفی مشابه بوده‌اند. باوجود بهبود نسبی در شرایط اقتصادی در ۲۰۲۲، این صنعت همچنان با چالش‌های پایداری روبروست، به‌طوری‌که رشد محدود ۱۰ درصدی در فروش نشان از عدم ثبات بازار دارد.

 بااین‌وجود، مهدی برادران معاون صنایع عمومی وزارت صنعت معدن و تجارت شهریور امسال اعلام کرد که تعداد نوشت‌افزار و محصولات تولید شده در سال گذشته ۲۹۵ میلیون عدد بود که امسال با رشد ۳۷ درصدی به رقم ۴۰۴ میلیون رسیدیم.

 سهم تولیدات داخلی از بازار نوشت‌افزار؛ ۶۰ درصد

 طبق آمار اعلام شده در میز اقتصاد شبکه خبر، اوایل دهه ۹۰ بازار نوشت‌افزار ۸۵ درصد از طریق واردات تأمین می‌شد و ۱۵ درصد باقیمانده سهم تولید آن از داخل بوده است. اما در ۱۰ سال گذشته تا سال ۱۴۰۳ این اعداد و ارقام تغییرات معناداری می‌کنند در سال ۱۴۰۳ چهل درصد بازار نوشت‌افزار از طریق واردات تأمین می‌شود. درواقع واردات یک کاهش ۴۰ تا ۵۰ درصدی داشته است و از طرفی ۶۰ درصد بازار نوشت‌افزار نیازش از داخل و با تولیدات داخلی تأمین می‌شود.

 آمار فروش لوازم‌التحریر در برابر نوشت‌افزارهای الکترونیک در جهان

 در سطح جهانی، بازار نوشت‌افزارهای الکترونیک به‌سرعت درحال‌رشد است. بر اساس گزارش‌ها، در سال ۲۰۲۳، بازار نوشت‌افزارهای الکترونیک به ارزش تقریبی ۳۰ میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۵۰ میلیارد دلار افزایش یابد. در مقابل، بازار لوازم‌التحریر سنتی در همان سال حدود ۲۰ میلیارد دلار ارزش داشته و پیش‌بینی می‌شود که این بازار به‌آرامی در حال کاهش است. به‌طورکلی، سهم نوشت‌افزارهای الکترونیک از بازار جهانی به ۶۰ درصد رسیده است، درحالی‌که سهم نوشت‌افزارهای سنتی به ۴۰ درصد کاهش‌یافته است.

 جایگاه حمایت از تولید نوشت‌افزار در قانون

 نگاه راهبردی خاصی به آن وجود نداشت. اما از دهه ۱۳۹۰ به بعد، باتوجه‌به ابعاد فرهنگی و آموزشی نوشت‌افزار، این حوزه بیشتر موردتوجه قرار گرفت. پیش‌ازاین نوشت‌افزار در حد یک کالای مصرفی تلقی می‌شد. اگرچه شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی تا کنون سندی ویژه برای نوشت‌افزار تصویب نکرده، ولی از مصوبات این شورا می‌توان استنباط کرد که تأکید اصلی بر ترویج فرهنگ و سبک زندگی اسلامی – ایرانی و همچنین مقابله بانفوذ فرهنگ‌های بیگانه بوده است. این سیاست‌گذاری در حوزه فرهنگ درگذشته نیز تکرار شده است.