مرز کهکشان‌ها کجا به پایان می‌رسد؟

حقایق نجومی ۷۳؛

به گزارش خبرگزاری آنا، در فضای بی‌کران کیهان، کهکشان‌ها به‌عنوان ساختارهای عظیم و پیچیده‌ای شناخته می‌شوند که از ستاره، گاز، غبار و ماده تاریک تشکیل می‌شوند. با این حال پرسشی که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، این است که آیا کهکشان‌ها دارای مرزهای مشخصی هستند یا همینطوری در فضا گسترده می‌شوند.

برای درک مفهوم مرز در کهکشان‌ها، ابتدا باید ساختار آن‌ها را بشناسیم. کهکشان‌ها از بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌اند. بخش اول هسته مرکزی (Galactic Nucleus) نام دارد، جایی که تراکم ستارگان بالاست و معمولاً یک سیاه‌چاله کلان‌جرم  در رأس آن قرار گرفته است. بخش دیگر دیسک کهکشانی (Galactic Disk)  است که شامل بازوهای مارپیچی  می‌شود و ستارگان، گاز و غبار در آن متمرکز شده‌اند.

بخش دیگر هاله کهکشانی (Galactic Halo) نام دارد که منطقه‌ای کروی‌شکل است که دیسک را احاطه کرده و حاوی ستارگان پراکنده، خوشه‌های کروی (Globular Clusters) و ماده تاریک است.

به طور توافق‌شده‌ای مرز کهکشان‌ها معمولاً با پایان یافتن هاله کهکشانی تعریف می‌شود. در این نقطه، تراکم ماده به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و فضای بین‌کهکشانی آغاز می‌شود.

ماده تاریک، که حدود ۸۵٪ جرم کهکشان‌ها را تشکیل می‌دهد، نقشی کلیدی در تعیین مرزهای کهکشانی دارد. این ماده نامرئی است و تنها از طریق اثرات گرانشی‌اش شناسایی می‌شود. هاله‌های ماده تاریک می‌توانند تا فواصل بسیار دور از مرکز کهکشان گسترش یابند و به‌نوع دیگری مرزهای کهکشان را تعیین کند.

کهکشان‌ها در فضا تنها نیستند و با یکدیگر تعامل دارند. این تعاملات می‌تواند به شکل برخورد، ادغام یا کشش گرانشی باشد. در چنین شرایطی، مرزهای کهکشانی می‌توانند تغییر کنند یا با مرزهای کهکشان‌های دیگر همپوشانی داشته باشند. به‌عنوان مثال، کهکشان راه شیری و کهکشان آندرومدا در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند و پیش‌بینی می‌شود در آینده با هم ادغام شوند.

با توجه به ساختار کهکشان‌ها و نقش ماده تاریک می‌توان گفت که کهکشان‌ها دارای مرزهای مشخصی هستند که با پایان یافتن هاله کهکشانی و کاهش تراکم ماده تعیین می‌شود. این مرزها ثابت نیستند و می‌توانند تحت تأثیر تعاملات کهکشانی تغییر کنند. بنابراین کهکشان‌ها بی‌سروته نیستند، اما مرزهای آن‌ها نیز کاملاً ثابت و غیرقابل تغییر نیست.