به گزارش خبرنگار اجتماعی آفتاب نو، با صدور اطلاعیه‌ای از سوی سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار و پایانه‌های مسافری شهر تهران، از پایان فعالیت‌های پایانه مسافری شرق قدیم و انتقال تمامی خدمات به پردیس مسافری شرق از تاریخ ۱۷ آذرماه ۱۴۰۳ خبر داده شد. این اقدام به‌عنوان بخشی از طرح‌های مدیریت شهری در راستای بهبود خدمات حمل‌ونقل عمومی اعلام شده است. در حالی که این اقدام، به‌ظاهر، گامی به سمت بهبود سیستم حمل‌ونقل شهری و کاهش آلودگی هوا به شمار می‌آید، بررسی‌ها و بازخوردهای دریافتی از سوی شهروندان و مسافران نشان‌دهنده بروز مشکلات و نارضایتی‌های گسترده‌ای است که نیازمند توجه و اصلاحات فوری است.
انتقال خدمات از پایانه شرق قدیم به پردیس مسافری شرق، که در انتهای بزرگراه شهید زین‌الدین واقع شده است، از منظر مکان‌یابی و دسترسی‌های عمومی با چالش‌های بسیاری مواجه است. اولین نکته‌ای که در این تغییرات مشهود است، فاصله زیاد پردیس مسافری شرق از بخش‌های مرکزی و پرجمعیت تهران است.
این فاصله نه‌تنها به‌معنای افزایش زمان سفر برای مسافران است بلکه مشکلاتی نظیر افزایش ترافیک در مسیرهای منتهی به این پایانه و کاهش دسترسی برای بسیاری از شهروندان را نیز به همراه دارد.
به‌ویژه در روزهای شلوغ و پرترافیک، این مسیرها قادر به پاسخ‌گویی به حجم بالای مسافران و خودروهای حمل‌ونقل عمومی نخواهند بود.
همچنین، اقدام به تغییر در مکان خدمات‌رسانی در شرایطی انجام می‌شود که سیستم حمل‌ونقل عمومی شهری به‌ویژه در مناطق حومه و به سمت نواحی شمال شرق تهران با کمبود و نقص‌های بسیاری روبروست.
هرچند سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار و پایانه‌های مسافری تهران اعلام کرده است که تمهیدات لازم برای استقرار اتوبوس‌ها و ون‌های ویژه شرکت واحد در نظر گرفته شده است، اما به‌نظر می‌رسد که این تغییرات به‌هیچ‌عنوان ظرفیت لازم برای پاسخ‌گویی به تعداد زیاد مسافران در ساعات اوج سفر را نخواهند داشت. افزایش تعداد وسایل نقلیه عمومی، به‌ویژه در مسیرهای دورتر، در عمل می‌تواند موجب کاهش کیفیت خدمات شود و علاوه بر آن، نارضایتی‌های بیشتری برای مسافران و رانندگان ایجاد کند.
نارضایتی‌ها و اعتراضات از سوی شهروندان و مسافران به سرعت در شبکه‌های اجتماعی و بین مردم منتشر شده است. بسیاری از مسافران اعلام کرده‌اند که تغییرات جدید باعث بروز مشکلات جدی در روند سفرهای روزانه آن‌ها شده است.
فاصله زیاد پایانه جدید از ایستگاه‌های اصلی حمل‌ونقل عمومی، کمبود وسایل نقلیه مناسب و تغییر مسیرهای طولانی، همه از جمله عواملی هستند که موجب نارضایتی گسترده مسافران شده است.
حتی برخی از رانندگان تاکسی و اتوبوس‌ها نیز از این تصمیمات انتقاد کرده‌اند و بر این باورند که این تغییرات به‌هیچ‌عنوان منجر به بهبود شرایط ترافیکی و خدمات‌رسانی نخواهد شد. رانندگان می‌گویند که مسیرهای جدید نه تنها به کاهش بار ترافیکی کمک نمی‌کند بلکه در برخی نقاط باعث تشدید ترافیک و افزایش زمان سفر شده است.
نکته قابل توجه دیگری که در این طرح باید به آن اشاره کرد، دلایل اعلام‌شده برای این تغییرات است. سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار و پایانه‌های مسافری تهران اعلام کرده که هدف از این انتقال پایانه‌ها کاهش آلودگی هواست. این استدلال، اگرچه از نظر تئوری منطقی به نظر می‌رسد، اما در عمل هیچ ارتباط مستقیمی با این تغییرات ندارد.
واقعیت این است که مشکلات ترافیکی و آلودگی هوا نه تنها به انتقال خدمات به یک پایانه جدید ربطی ندارد، بلکه ریشه در مشکلات ساختاری و فقدان برنامه‌ریزی صحیح در زمینه توسعه حمل‌ونقل عمومی دارد.
در حقیقت، از زمان آغاز طرح‌های توسعه شهری در دوران مدیریت شهری محمدباقر قالیباف که بر تعریض خیابان‌ها و کاهش ترمینال‌ها تاکید داشت، همچنان شاهد افزایش ترافیک و حجم خودروها در تهران هستیم. این تغییرات نه‌تنها به کاهش ترافیک کمکی نکرده‌اند، بلکه در بسیاری از موارد، تنها موجب جابجایی مشکلات از یک منطقه به منطقه‌ای دیگر شده‌اند.
مدل‌های موفق شهری در جهان مانند سنگاپور و چین، که بر اساس حمل‌ونقل عمومی کارآمد و استفاده محدود از خودروهای شخصی طراحی شده‌اند، در تهران به‌درستی پیاده‌سازی نشده‌اند.
به‌جای سرمایه‌گذاری بر توسعه حمل‌ونقل عمومی و ایجاد شبکه‌های مؤثر، شاهد استفاده از اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه فرسوده برای انتقال مسافران به پایانه‌های دورافتاده هستیم.
این در حالی است که به‌طور همزمان، امکانات حمل‌ونقل عمومی در داخل شهر تهران همچنان در بسیاری از مناطق به شدت ناکافی است. این عدم تعادل در سیستم حمل‌ونقل نه‌تنها مشکلات جدیدی ایجاد کرده بلکه باعث شده که وضعیت ترافیک و آلودگی هوا به‌طور چشمگیری بهبود نیابد.
در نهایت، این مسائل نیازمند توجه جدی از سوی مسئولین و کارشناسان شهری است. تغییرات و تصمیمات در زمینه حمل‌ونقل شهری باید با پشتوانه‌ای از مطالعات کارشناسی و تحلیل‌های علمی انجام شود و نظرات مردم نباید به‌تنهایی معیار تصمیم‌گیری در این زمینه قرار گیرد.
هرچند در ظاهر این تغییرات به‌نظر می‌رسد که برای بهبود وضعیت حمل‌ونقل و آلودگی هوا طراحی شده‌اند، اما در عمل این طرح‌ها نه‌تنها مشکلات گذشته را حل نکرده بلکه نارضایتی‌های بیشتری برای شهروندان و مسافران به همراه آورده‌اند.
برای دستیابی به یک حمل‌ونقل عمومی پایدار و کاهش ترافیک و آلودگی، باید به‌طور اساسی به‌اصلاح ساختارهای شهری و حمل‌ونقل عمومی پرداخته شود.
