تعطیلی‌های مکرر، به ویژه در بخش تولید و تجارت، نه تنها به چالش‌های اقتصادی افزوده بلکه دستیابی به هدف رشد اقتصادی ۸ درصدی را به یک آرزو تبدیل کرده است.
امروز، مشاغل و صنایع کشور در مواجهه با قطعی‌های ناگهانی برق و گاز گرفتارند. حتی کسب‌وکارهایی که هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهند، با مشکلات جدی در نقل‌وانتقالات و معاملات روبه‌رو هستند. این وضعیت، به‌طور ملموسی جریان اقتصادی کشور را کند کرده است. در این شرایط، سؤال اساسی این است که آیا رشد اقتصادی ۸ درصدی، هدف برنامه‌های توسعه‌ای کشور، در چنین شرایطی ممکن است؟
۸ درصد؛ رویایی که فاصله‌اش هر روز بیشتر می‌شود
رشد اقتصادی، به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی توسعه، همواره در دستور کار برنامه‌ریزی‌های کلان کشور قرار داشته است. رئیس‌جمهور هم در لایحه بودجه ۱۴۰۴، بر رشد اقتصادی و کاهش تورم تأکید کرد و این دو را هدف اصلی در برنامه هفتم توسعه کشور قرار داد.
طبق اعلام مرکز آمار ایران، در بهار امسال، نرخ رشد اقتصادی کشور با احتساب بخش نفت به ۴.۶ درصد و بدون آن به ۲.۸ درصد رسید. در این میان، گروه صنایع و معادن با رشد ۵.۸ درصدی بهترین عملکرد را از آن خود کرد. گروهی که حالا رشدش با وجود تعطیلی‌های اخیر به شدت در معرض خطر قرار گرفته است!
با این حال، برنامه هفتم توسعه کشور، دستیابی به رشد اقتصادی سالانه ۸ درصدی را هدف‌گذاری کرده است. اما آیا این هدف در شرایط فعلی، با وجود بحران انرژی و تعطیلی‌های مکرر، دست‌یافتنی است؟ رشد اقتصادی سالانه ایران، پس از انقلاب، به‌طور متوسط تنها ۲ درصد بوده است. ایا با تعطیلی‌های این چنینی رشد ۸درصدی ممکن خواهد بود؟
تعطیلی‌هایی که تهدیدی برای رشد و رفاه‌اند
تعطیلی‌های ناشی از بحران انرژی و آلودگی هوا، این روزها به یکی از معضلات اصلی اقتصاد کشور تبدیل شده‌اند. این تعطیلی‌ها، که به‌طور غیرمنتظره و مکرر رخ می‌دهند، آسیب‌های جدی به مشاغل و صنایع وارد کرده‌اند.
بسیاری از کسب‌وکارها، به‌ویژه کارخانجات و فروشگاه‌ها، ناچارند ساعات کاری خود را کاهش دهند یا حتی به‌طور کامل تولید را متوقف کنند. این وضعیت نه تنها به کاهش درآمدها منجر می‌شود، بلکه به‌طور مستقیم بر رشد اقتصادی تأثیر منفی می‌گذارد.
حتی قطعی‌های کوتاه‌مدت برق که ممکن است تنها چند ساعت به طول بیانجامد، برای مشاغل خانگی و کوچک نیز خسارات زیادی به همراه دارد. کسب‌وکارهایی که به برق برای فعالیت‌های خود وابسته‌اند، در چنین شرایطی قادر به ادامه کار نخواهند بود.
تجربه تابستان گذشته نشان داد که مشکلات تأمین انرژی در زمان اوج مصرف، می‌تواند تولید و تجارت را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
این اختلالات، علاوه بر تأثیرات کوتاه‌مدت خود، نگرانی‌هایی برای تأمین پایدار انرژی در آینده ایجاد کرده است. اگر این بحران‌ها حل نشوند، نه‌تنها دستیابی به رشد اقتصادی ۸ درصدی غیرممکن خواهد بود، بلکه ممکن است شاهد کاهش بیشتر رشد اقتصادی و کاهش سطح رفاه عمومی باشیم.
دولت آگاه از نتیجه خاموشی‌ها
در همین رابطه سخنگوی دولت نیز به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت؛ کسی در رابطه با اینکه این تعطیلی‌ها برای اقتصاد و کشور خوب نیست تردیدی ندارد. در شرایطی قرار گرفتیم که لازم بود این تعطیلات صورت بگیرد و طبیعتاً با جلسات پشت سر هم ترازی‌ها را شناسایی کردیم و دولت برنامه‌های کاملاً مشخصی برای رفع ناترازی‌ها دارد.
اصولاً رفع ناترازی‌ها یک شبه حاصل نمی‌شود. وقتی سیاستی به صورت غلط ایجاد می‌شود، اصلاح آن به سادگی انجام نمی‌شود و دولت در راستای رفع ناترازی‌های انرژی برنامه‌های جدی دارد. همینطور در رابطه با ترازی‌های بانک‌ها برنامه‌های جدید دارد.مقرر شد با حداقل خاموشی خانگی، صنایع آسیب نبینند. این صرفه‌جویی برای این است که صنایع سرپا بمانند. اگر صنایع خاموش شوند، رشد اقتصادی پایین می‌آید و کارگران بیکار می‌شوند.
چگونه می‌توان از این بحران عبور کرد؟
یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مقابله با این چالش‌ها، تأمین پایدار انرژی و حل بحران آلودگی هوا است. اگر این دو بحران به‌طور جدی حل نشوند، اثرات منفی آن‌ها بر اقتصاد کشور همچنان ادامه خواهد یافت. برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و اهداف توسعه‌ای، توجه ویژه به این مسائل ضروری است. در غیر این صورت، مشکلات انرژی و آلودگی نه‌تنها بر رشد اقتصادی تأثیر خواهند گذاشت، بلکه کیفیت زندگی مردم را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهند داد.
