سبدگردانی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

به گزارش صدای بورس،سبدگردان نهادی مالی و دارای مجوز رسمی از سازمان بورس اوراق بهادار است که به مدیریت دارایی سرمایه‌گذاران می‌پردازد. در تعریف دیگر باید گفت که سبدگردانی به خرید، فروش و نگه‌داری اوراق بهادار گفته می‌شود که به نام سرمایه‌گذار، توسط سبدگردان و در قالب قراردادی مشخص، به‌ منظور کسب انتفاع انجام می‌گیرد. به ‌بیان ‌دیگر سبدگردانی به معنی مدیریت سرمایه‌ شخص سرمایه‌گذار، توسط شخص حقوقی است.

سبد سرمایه‌گذاری یا پورتفوی نیز به مجموعه‌ای از دارایی‌های فرد است که یک سرمایه‌گذار در آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند، مانند سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت، سهام شرکت‌های سهامی عام، گواهی سپرده و … که می‌توان با ارزیابی مستمر دارایی‌ها میزان بازده و ریسک آن را مدیریت کرد. همچنین هر چه تنوع دارایی‌های درون سبد بیشتر باشد، میزان ریسک سبد کمتر و به دنبال آن انتظار رشد سریع و ناگهانی سرمایه نیز کاهش می‌یابد.

به همین دلیل خوب است بدانیم بازه زمانی مورد انتظار برای سودآوری سبدگردانی میان‌مدت و بلندمدت است و سوددهی ثابت از ویژگی‌های اصلی آن به‌ حساب نمی‌آید. همچنین نوسانات بازار سرمایه، تأثیر به سزایی بر وضعیت بازدهی سبد خواهد داشت و قضاوت درباره نوع مدیریت سبد با مشاهده‌ اولین بازدهی منفی در یک برهه زمانی، امری نادرست و غیرحرفه‌ای است. چه‌بسا که در طول دوران قرارداد سبدگردانی، شاهد افت‌ و خیز وضعیت سبد خواهیم بود و این امر گواهی بر تحقق سود یا تقبل زیان نیست. به همین دلیل همواره توصیه بر ورود به بورس با مازاد سرمایه است و سبدگردانی هم از این قاعده پیروی می‌کند.

گفتنی است که شرکت‌های سبدگردان برای اخذ مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار باید شرایطی داشته باشند که این شرایط شامل موارد زیر است:

چگونه سبدگردان مناسب انتخاب کنیم؟

مهمترین و حساس‌ترین بخش در مورد این که دارایی‌هایمان را به کدامیک از سبدگردان‌های رسمی بدهیم. انتخاب مناسب‌ترین سبدگردان است. چهار معیار زیر از مهمترین نکات در انتخاب یک سبدگردان مناسب هستند:

۱/ سابقه سبدگردان در مدیریت دارایی‌ها و میزان بازدهی کسب شده در آن‌ها

می‌توان مهمترین عامل در انتخاب سبدگردان مناسب را میزان موفقیت آن سبدگردان در کسب بازدهی‌های مناسب برشمرد. به این منظور سابقه قبلی سبدگردان‌ها را می‌توان از روی عمکرد آن‌ها در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به دست آورد.
معمولا شرکت‌های دارای مجوز سبدگردانی یا شرکت‌های مستقل سبدگردانی علاوه بر سبدهایی که در اختیار دارند صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم تحت مدیریت خود دارند. در وب سایت هر یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازدهی کسب شده هر سبدگردان مشخص است. به عنوان نمونه اگر شما به سایت صندوق سرمایه‌گذاری مشترک آگاه به نشانی agah-fund.ir مراجعه کنید، در همان صفحه اول نموداری مطابق شکل زیر مشاهده خواهید کرد که عملاً بازده صندوق را با تمام افت و خیزها و روند حرکتی آن از ابتدای تاسیس تاکنون را نشان می‌دهد.

۲/ دارا بودن ساختار سبدگردانی و تیم تحلیل

علاوه بر بازدهی کسب شده در مقاطع مختلف، پایدار بودن این بازدهی در طی سنوات بعد هم مهم است. برخی از سبدگردان‌ها برای مدیریت سبد مشتریان، وابسته به شخص هستند. به این معنی که شخص یا اشخاص محدودی در آن شرکت توانایی مدیریت سبدها را دارند.
ریسک کار کردن با این شرکت‌ها این است که با جا به جا شدن افراد ماهر، عملا فرایند مدیریت دارایی‌ها با اختلال همراه می‌شود. با توجه به این که اصل پایدار بودن روند بازدهی برای سرمایه‌گذاران مهم است، بنابراین این شرکت‌ها نمی‌توانند در بلندمدت سرمایه‌گذاران خود را راضی نگه دارند. از طرفی شرکت‌هایی هستند که دارای ساختار تحلیل و تیم سبدگردانی منسجم بوده و تصمیم‌گیری‌های معاملاتی با توجه به خرد جمعی و با تفکر گروهی صورت می‌گیرد. بنابراین در این شرکت‌ها می‌توان به ثبات بازدهی کسب شده امیدوارتر بود.

۳/ مقدار منابع در اختیار

یکی از راه‌هایی که می‌توان دریافت یک سبدگردان موفق بوده است یا خیر، دقت به حجم ریالی دارایی‌های تحت مدیریت آن است. تنوع در مدیریت انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با ضامن‌های متنوع، نشان می‌دهد که اشخاص حقوقی زیادی به واسطه عملکرد سبدگردان منابع خود را در اختیار ایشان قرار داده‌اند.
سبدگردانی که می‌تواند از عهده مدیریت منابع متنوع و زیاد بربیاید حتما می‌تواند جوابگوی کسب بازدهی برای سرمایه‌گذاران جدید باشد. در عوض سبدگردانی که منابع محدودی دارد ممکن است سرمایه‌گذاری خود را دچار مشکل کند.
به عنوان مثال فرض کنید یک شرکت صرفا دارای صندوق سرمایه گذاری در سهام است. طبیعتا بدون توجه به ریسک‌پذیری مشتری، تمام مشتریان را ترغیب به سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری در سهام می‌کند. در صورتی که ممکن است مشتری ریسک‌پذیر نباشد و صندوق درآمد ثابت مناسب حال او است.
سبدگردانی که مدیریت ابزارهای متنوعی را بر عهده دارد می‌تواند ابزار متناسب با ریسک مشتری را توصیه کند. برای مثال کارگزاری آگاه مدیریت صندوق‌های متفاوت و متنوعی را اعم از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام (ریسکی)، با درآمد ثابت و همچنین صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) بر عهده دارد. این تنوع به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا با در نظر گرفتن میزان ریسک‌پذیری خود و برنامه‌ای که برای سرمایه‌گذاری دارد، تصمیم‌گیری کند.

۴/ خوشنامی در بازار سرمایه

یکی دیگر از معیارهای انتخاب سبدگردان مناسب، محبوبیت آن سبدگردان در بین سایر سرمایه‌گذاران است. پرس و جو از مشتریان، سایر سرمایه‌گذاران و فعالان بازار در مورد تجربه همکاری یا آشنایی آن‌ها با سبدگردان، جستجو در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند ما را در این مسیر یاری کند.
در جمع‌‎بندی کلی می‌توان گفت قبل از این که منابع را در اختیار یک سبدگردان قرار دهیم، بهتر است عملکرد و سوابق قبلی آن سبدگردان را بررسی کنیم. قابل اتکاترین بررسی مراجعه به عملکرد صندوق‌های آن سبدگردان است. در ارتباط با ترکیب و ساختار تیم کاری سبدگردان پرس و جو کنیم. حجم، ترکیب و تنوع منابع در اختیار سبدگردان را رصد کنیم و در صورت امکان از مشتریانی که قبلا در آن جا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اطلاعات مناسبی کسب کنیم.

مزایای سبدگردانی نسبت به بانک چیست و چرا سرمایه را در بانک سپرده‌گذاری نکنید؟

ابتدا باید دانست که تیم سبدگردانی متشکل از افرادی تحصیلکرده و مجرب در زمینه سرمایه‌گذاری هستند. وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری می‌شود منظور تمام بازارهای مالی و فیزیکی است و نه صرفا یک بازار.
پس این افراد با توجه به بازده مورد انتظار شما، ریسک مناسب و معقول را برآورد و متحمل می‌شوند تا بازده سبدگردانی بیش از بازدهی سپرده‌گذاری بانکی باشد. همان‌طور که بیان شد، کارمزد سبدگردانی در حالی از شما اخذ می‌شود که سود سبد شما بیش از سودی باشد که بانک به شما طی یک سال خواهد داد.
پس سبدگردان نه تنها باید سود معادل سود بانکی برای سبد شما محقق کند، بلکه باید سودی فراتر از آن را به دست آورد تا خود بتواند کارمزد دریافت کند. در غیر این صورت حاصل فعالیت یک سال سبدگردان، درآمدی برای آن در بر نخواهد داشت! پس سبدگردان با توجه به تکنیک‌های خاص خود، در تلاش خواهد بود سودی بیش از سود بانکی را محقق کند.
اگر شما فرد ریسک گریزی هستید می‌توانید پول خود را در بانک سپرده کنید. اما باید به یاد داشته باشید اگر بخواهید پول خود را زودتر از موعد یکسال از حساب‌تان برداشت کنید باید جریمه آن را پرداخت کنید. یعنی نرخ سود سپرده یکساله دیگر به سرمایه شما تعلق نخواهد گرفت و سرمایه شما مشول نرخ سود سپرده کوتاه مدت می‌شود که بسیار پایین‌تر است.
شاید شما این ادعا را داشته باشید که در بانک، اصل پول شما بدون ریسک حفظ خواهد شد. باید گفت اولا هیچ سرمایه‌گذاری کاملا بدون ریسک نیست. سپرده‌گذاری در بانک کم ریسک است و نه بدون ریسک. دوما با توجه به شرایط فعلی وخیم سیستم بانکی کشور، می‌توان سپرده‌گذاری بانکی را همراه ریسک تلقی کرد. سوما با توجه به توضیحاتی که ذکر شد، سبدگردان نه تنها باید اصل پول شما را حفظ کند، بلکه باید سودی بیش از سود بانکی را بدست آورد تا خود درآمد داشته باشد. پس سبدگردان بر اساس تجربه مفید و دانش خود، هر گاه لازم بداند برای کاهش ریسک سبد شما و حفظ اصل سرمایه، از سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت و امثال آن استفاده خواهد کرد.