تخته‌گاز خودروسازان به سمت بورس

این روزها بازار خودرو در یک حالت معلق به سر می‌برد. از یک سو همچون دیگر بازارها، تا حدودی درگیر اخبار مربوط به انتظارات تورمی است، در سوی دیگر درگیر رکود بوده و علاوه بر این، نیم‌نگاهی به عرضه‌های جدید تولید داخل و واردات خودرو دارد. همچنین سفته‌بازان و معامله‌گران نیم‌نگاهی نیز به اخبار تحولات انتخابات آمریکا دارند. تحلیلگران بازار خودرو می‌گویند حتی در صورت برنده شدن دونالد ترامپ که به رفتارهای نامتعارف مشهور بوده، بازار خودروی ایران شوک سال ۱۳۹۷ را نخواهد دید.

با این حال، نگاهی به اطلاعات ماهیانه تولید خودرو نشان می‌دهد دو خودروساز دولتی در ۶ ماهه نخست تعداد ۴۸۹ هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند که کاهش حدودا ۶ هزار دستگاهی نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است. درخصوص کاهش تولید خودروسازان به جز محدودیت‌های برق که عمدتا در مردادماه خودروسازان را درگیر خود می‌کند، خودروسازان بعضا به موضوع روند تخصیص و تأمین ارز نیز اشاره می‌کنند. به گفته آنان، در ۶ ماهه نخست هر سال معمولا تخصیص و تأمین ارز به آنها با سرعت لاک‌پشتی انجام می‌شود اما در نیمه دوم سال و به ویژه در بهمن و اسفند بخش عمده ارز مورد نیاز آنها تخصیص و تأمین می‌شود که در حکم «نوشدارو پس از مرگ سهراب» است.

اما خودروسازان و کارشناسان خودرو این موضوعات را گرچه مهم می‌دانند، با این حال مسئله اصلی را در قیمت‌گذاری غیرمنصفانه‌ای می‌دانند که اولا منجر به زیان قابل توجه شده است و ثانیا دست آنها را در خرید و تأمین قطعه می‌بندد؛ چراکه علاوه بر مشکل نقدینگی، قطعه‌سازان نیز انگیزه‌ای برای تأمین به موقع قطعه برای آنها نخواهند داشت و این موضوع کل زنجیره تأمین و تولید را درگیر خود می‌کند. 

بررسی‌های «فرهیختگان» از اطلاعات صورت مالی دو خودروساز دولتی نشان می‌دهد ایران‌خودرو و سایپا که در سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ فعالیت خود را با سود انباشته به پایان رسانده‌ بودند، از سال ۱۳۹۱ وارد کانال زیان‌دهی شده‌اند. طبق صورت‌های مالی، زیان انباشته دو گروه که در سال ۱۴۰۲ به ۲۲۴ همت رسیده، در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان بوده است. خودروسازان دلیل اصلی زیان را تشدید قیمت‌گذاری دستوری و تحریم‌ها عنوان می‌کنند. 

گرچه این روزها پیشنهادهای مختلفی  برای تعدیل قیمت خودرو وجود دارد، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که دولت و برخی از نمایندگان مجلس راه میانه و کم‌خطر را بازگشت دوباره عرضه خودرو به بورس کالا می‌دانند. 

متن کامل گزارش و باقی جداول آماری را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.