اطلاعات و گمانه‌زنی‌های تازه از آزمایش موشکی جمعه در شاهرود

آزمایش موشکی شامگاه جمعه (۱۸ آبان، ۸ نوامبر) ایران از شاهرود باعث شده بحث‌های فراوانی در خصوص آن شکل بگیرد.

تأسیسات نظامی حساس این شهر در روز ۵ آبان در جریان حمله اسرائیل به ایران مورد حمله قرار گرفت که باعث وارد آمدن آسیب به یک ساختمان در آن شد. پرتاب موشک دوربرد از این پایگاه حاوی این پیام مهم به آمریکا بود که نه تنها توان نظامی و تهاجمی ایران به طور کلی آسیبی ندیده است، بلکه تهران از تأسیساتی که مورد حمله واقع شده‌اند می‌تواند در صورت لزوم برای عملیات‌های آتی خود بهره گیرد. 

در این میان موارد مهم دیگری هم وجود دارد. برخی گمانه‌زنی می‌کنند با توجه به هشدار کمال خرازی، رئیس شورای روابط خارجی در خصوص افزایش برد موشک‌های ایران، تهران در آزمایش شاهرود یک گام به سمت این اقدام برداشته است؛ قدمی که گفته شده در راستای ساخت موشک‌های قاره‌پیماست. 

روزنامه فرهیختگان در شماره امروز خود می‌نویسد: ایران پیش از این با رونمایی از موتورهای سوخت جامد پیشرفته خود مانند سلمان نشان داده بود قادر است موشک‌های بالستیک قاره‌پیما را تولید کند. به نظر می‌رسد تهران با استفاده از یک موتور سلمان به برد بیش از ۳ هزار کیلومتر و به‌کارگیری هم‌زمان دو تا سه موتور در یک موشک، می‌تواند به بردهای فراتر از ۵ هزار کیلومتر دست یابد. 

بنیامین نتانیاهو بدون آنکه بتواند از غرب دفاع کند، با ایفای نقشی ویژه در برنامه‌های نظامی و هسته‌ای ایران، خطرات را برای این مجموعه افزایش داده است. اگر نتانیاهو دست به تحریک آمریکا برای خروج از برجام نمی‌زد، ایران درحال غنی‌سازی ۶۰ درصدی نبود و اگر جنگ غزه را ادامه نمی‌داد و تهران را تحریک نمی‌کرد، برد موشک‌های ایران افزایش نمی‌یافت. شاید بتوان به طعنه بزرگ‌ترین ماشین غنی‌سازی ایران را سانتریفیوژ «P- netanya» نامید. 

تا پیش از آنکه وی برجام را به هم بریزد تهران با نمونه‌های تولید داخل سانتریفیوژهای P-1 و P-2 غنی‌سازی می‌کرد اما امروزه ماشین‌های پیشرفته‌تر با طراحی داخلی به میدان آمده‌اند. نخست‌وزیر اسرائیل همچنین نقشی بزرگ در برنامه موشکی ایران ایفا کرده و علاوه بر سوق دادن تهران به سمت ایجاد انبار موشکی و توسعه جدی نمونه‌های جدید، حالا به عامل افزایش برد موشک‌های ایران بدل شده است. 

انهدام ماهواره جاسوسی اسرائیل؟

روزنامه خراسان نیز در مطلبی که به شب خبرساز شاهرود پرداخته می‌نویسد: برخی کارشناسان حوزه نظامی این احتمال را مطرح کردند که ویدئوی شاهرود مربوط به انجام یک عملیات پیچیده نظامی برای انهدام ماهواره جاسوسی اسرائیل بوده است. یکی از فرضیات این است که اسرائیل پیش از این شاهرود را به عنوان یکی از اهداف حملات احتمالی خود در نظر گرفته بود. 

با انجام این عملیات در شاهرود، ایران به نوعی اعلام می‌کند که پایگاه هوایی آن شهر کاملاً سالم و آماده اجرای عملیات‌های راهبردی است و هیچ‌گونه آسیبی از سوی حملات دشمن به آن وارد نشده است. همچنین شاهرود، با توجه به موقعیت جغرافیایی، به عنوان نمادی از توانایی و اعتماد به نفس نظامی ایران در مقابل اسرائیل به کار گرفته شده است. 

این انتخاب به‌طور غیرمستقیم پیامی به اسرائیل می‌رساند که حتی شهرهای کوچک ایران نیز آمادگی کامل برای مقابله با تهدیدات را دارند و می‌توانند در یک عملیات پیچیده نقش کلیدی ایفا کنند. 

یک فرضیه دیگر؛ آزمایش موشک قاره‌پیما؟

اکانت‌های منتسب به اسرائیل، اتفاق شاهرود را نوعی آزمایش موشک قاره‌پیما توسط ایران دانستند. موشک‌های قاره‌پیما یا ICBM موشک‌هایی با برد بسیار طولانی هستند. ویژگی‌های اصلی این موشک‌ها عبارت‌اند از: 

۱-برد بسیار بالا: برد این موشک‌ها معمولاً بین ۵.۵۰۰ تا ۱۵.۰۰۰ کیلومتر است و می‌توانند قاره‌های مختلف را هدف قرار دهند. این برد بلند، توانایی حمله به اهداف دوردست را فراهم می‌کند. 

۲-سرعت بسیار بالا: این موشک‌ها با سرعتی بسیار بالا حرکت می‌کنند، به گونه‌ای که می‌توانند در مدت زمان کوتاهی به هدف مد نظر برسند. این سرعت، امکان رهگیری را برای سیستم‌های دفاع موشکی دشوار می‌کند. 

۳-پرتاب چندمرحله‌ای: موشک‌های قاره‌پیما معمولاً دارای چند مرحله هستند. هر مرحله از موشک، پس از مصرف سوخت، از مرحله قبلی جدا می‌شود و به این ترتیب مرحله بعدی را سبک‌تر می‌کند و برد موشک را افزایش می‌دهد. 

۴-حمل چند کلاهک: بسیاری از ICBMها قابلیت حمل چندین کلاهک مستقل هدایت‌شونده را دارند. این یعنی موشک می‌تواند چندین هدف مختلف را به طور همزمان و مستقل هدف قرار دهد. هر کلاهک نیز می‌تواند اهداف جداگانه‌ای را مورد اصابت قرار دهد. 

۵-سیستم هدایت پیشرفته: این موشک‌ها به سیستم‌های هدایت پیشرفته‌ای مجهز هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد با دقت بالایی به اهداف مد نظر برسند. سیستم‌های هدایت این موشک‌ها ممکن است شامل سامانه‌های ناوبری اینرسیایی، GPS و یا هدایت ماهواره‌ای باشند. 

۶-ورود مجدد به جو: این موشک‌ها دارای سرجنگی‌هایی هستند که می‌توانند پس از خروج از جو و طی مسیر بالستیک، مجدد به جو بازگردند و با سرعت بالا به سمت هدف فرود آیند. این توانایی، به موشک اجازه می‌دهد تا از سیستم‌های دفاعی دشمن عبور کند. 

۷-توان حمل کلاهک‌های هسته‌ای قدرتمند: ICBMها به طور خاص برای حمل کلاهک‌های هسته‌ای با توان تخریب بسیار بالا طراحی شده‌اند و می‌توانند خسارت‌های گسترده‌ای ایجاد کنند. 

به دلیل این ویژگی‌ها، موشک‌های قاره‌پیما به عنوان یکی از اصلی‌ترین اجزای تسلیحات استراتژیک در زرادخانه‌های نظامی قدرت‌های بزرگ محسوب می‌شوند. 

خرمشهر ۴ با سوخت مایع

برخی کارشناسان نظامی نیز این احتمال را مطرح کردند که ایران موشک خرمشهر ۴ با سوخت مایع را تست کرده است. 

نکته حائز اهمیت در این مورد مایع بودن سوخت موشک است که با سوخت جامد تفاوت‌های خاصی دارد. به طور کلی، موشک‌های با سوخت مایع برای ماموریت‌های دقیق و پیچیده مانند پرتاب ماهواره‌ها و موشک‌های قاره‌پیما کاربرد بیشتری دارند، در حالی که موشک‌های با سوخت جامد به دلیل سادگی، ایمنی و آمادگی سریع‌تر، در کاربردهای نظامی و موشک‌های کوتاه‌برد تا میان‌برد ترجیح داده می‌شوند. 

حداکثر برد این موشک ۲۰۰۰ کیلومتر بوده و می‌تواند سرجنگی به وزن ۱.۵ تن حمل کند. نوع سوخت خرمشهر ۴ هایپرگالیک است و از موتور پیشرفته اروند سود می‌برد. سرعت آن در خارج از جو ۱۶ ماخ و در داخل جو زمین حدود ۸ ماخ برآورد شده و در فاز میانی قابل هدایت و کنترل است. 

سلمان؛ پیشرفته‌ترین موتور سوخت جامد ایران

موتور فضایی «سلمان» یکی از دستاوردهای مهم ایران در حوزه فناوری‌های فضایی است که در بهمن‌ماه ۱۳۹۸ رونمایی شد. این موتور سوخت جامد با ویژگی‌های پیشرفته، نقش بسزایی در توسعه توانمندی‌های فضایی ایران ایفا می‌کند. 

یکی از ویژگی‌های موتور سلمان، استفاده از سامانه تغییر بردار رانش با نازل متحرک است. این فناوری امکان تغییر جهت رانش موتور را از طریق حرکت نازل فراهم می‌کند و نیاز به بالک‌های کنترلی در خروجی پیشران را برطرف می‌سازد. 

این روش علاوه بر افزایش دقت در هدایت، از هدررفت نیروی رانش جلوگیری کرده و کارایی موتور را بهبود می‌بخشد. ویژگی دیگر این موتور، ساخت بدنه آن از مواد مرکب غیرفلزی است. 

استفاده از این مواد باعث کاهش وزن موتور شده و بهره‌وری آن را در مأموریت‌های فضایی افزایش می‌دهد. کاهش وزن موتور امکان حمل محموله‌های سنگین‌تر یا دستیابی به شتاب بیشتر را فراهم می‌کند. 

موتور سلمان به عنوان مرحله دوم در ماهواره‌بر «قاصد» مورد استفاده قرار گرفته است. این ماهواره‌بر در فروردین‌ماه ۱۳۹۹ موفق به پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران به نام «نور» شد و آن را در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار داد. این موفقیت نشان‌دهنده توانمندی‌های ایران در حوزه فناوری‌های فضایی و استفاده از موتورهای پیشرفته‌ای مانند سلمان است. 

توسعه موتور فضایی سلمان گامی مهم در جهت خودکفایی ایران در حوزه فناوری‌های فضایی و افزایش قابلیت‌های پرتاب ماهواره به مدارهای مختلف به شمار می‌رود.