رشد بورس پایدار خواهد بود؟

بازار سرمایه ایران این روزها با تغییرات چشمگیری روبه‌‌‌‌‌‌روست؛ شاخص‌کل بورس با رشدی معادل ۱.۷۲‌درصد، به کانال دو‌میلیون و ۹۰‌هزار واحد رسیده و این رشد را می‌توان در ورود سرمایه‌گذاران حقیقی و افزایش حجم معاملات خرد مشاهده کرد. این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که بورس ایران در سال‌جاری، با چالش‌های زیادی دست‌وپنجه نرم‌کرده و دوره‌‌‌‌‌‌ای طولانی از افت قیمت‌ها و نوسانات فرسایشی را پشت‌سر گذاشته‌است، اما چه عواملی باعث این روند صعودی در روزهای اخیر شده و آیا این رشد پایدار خواهد بود؟

از تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های بانک‌مرکزی درخصوص نرخ بهره گرفته تا بروز نشانه‌هایی از کاهش ریسک‌های سیستماتیک در اقتصاد، همگی دست‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌دست هم داده‌اند تا بارقه‌هایی از امید را به سرمایه‌گذاران بازگردانند. حذف ارز ۲۸‌هزار و ۵۰۰‌تومانی و رشد نرخ دلار نیما به محدوده ۵۰‌هزار‌تومان، انتظارات تورمی را به نفع بازار سرمایه تغییر داده‌است. از سوی دیگر، خبر صدور گواهی‌‌‌‌‌‌های سپرده خاص با نرخ ۲۵‌درصد توسط بانک‌مرکزی، یکی از اخباری بوده که به باور تحلیلگران می‌تواند جذابیت بورس را برای سرمایه‌گذاران افزایش دهد.

همچنین، انتشار اخبار مربوط به ضرب سکه‌‌‌‌‌‌های جدید و کاهش جذابیت بازار طلا به‌عنوان یک بازار رقیب، سیگنال‌های دیگری از تغییرات مثبت در فضای بازار سرمایه به‌شمار می‌آیند، اما این وضعیت تا چه اندازه می‌تواند دوام بیاورد؟ کارشناسان معتقدند؛ بازار سرمایه ایران به دلیل عدم‌سودآوری برخی شرکت‌ها و چالش‌های اقتصادی موجود، همچنان با موانع جدی مواجه است و تداوم رشد این بازار به متغیرهای مختلفی بستگی دارد. در ادامه، با تحلیل‌های مریم محبی و محمد خبری‌‌‌‌‌‌زاد، دو کارشناس بازار سرمایه، به بررسی دقیق‌تر شرایط فعلی و چشم‌‌‌‌‌‌انداز بورس می‌‌‌‌‌‌پردازیم.

افزایش جذابیت بورس

مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به رشد شاخص بورس تهران اظهارکرد: «روز گذشته شاخص بورس تهران با حدود ۳۵‌هزار واحد رشد به محدوده دو‌میلیون و ۹۰‌هزار واحد رسید. بورس ایران از اردیبهشت۱۴۰۲ تاکنون روندی فرسایشی را تجربه کرده‌بود که منجر به کاهش قیمت برخی نمادها و صنایع تا حدود ۴۰ تا ۵۰‌درصد شد؛ اما از ابتدای این هفته، روند مثبتی در بازار مشاهده می‌شود.» محبی به حذف ارز ۲۸‌هزار و ۵۰۰‌تومانی به‌عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار بر این رشد اشاره‌کرد و افزود: «با افزایش نرخ ارز در مرکز مبادله به ۵۰‌هزار‌تومان، تعدیل سودآوری شرکت‌ها برای بازار سرمایه مثبت بود. در همین راستا، رئیس‌کل بانک‌مرکزی نیز از صدور گواهی‌‌‌‌‌‌های سپرده خاص با نرخ ۲۵‌درصد خبر داده که این اظهارنظر شوک هیجانی مثبتی به بازار القا کرده‌است.»

محبی ادامه می‌دهد: «همچنین، انتشار خبر ضرب سکه‌‌‌‌‌‌های ۱۴۰۳ منجر به کاهش حباب در بازار سکه و کاهش نرخ طلای جهانی شد؛ کاهش جذابیت بازار طلا که یکی از بازارهای رقیب جدی برای بازار سرمایه است نیز به این روند مثبت کمک کرد. دیروز شاهد ورود ‌هزار و ۲۰۰‌میلیارد‌تومان پول حقیقی به بازار بودیم و ارزش معاملات خرد نیز به ۳‌هزار و ۷۰۰‌میلیارد‌تومان رسید. با ورود پول و افزایش حجم معاملات و کاهش جذابیت در بازار طلا، نشانه‌هایی از روند مثبت در بازار سرمایه دیده می‌شود.» با این‌حال، محبی معتقد است؛ تداوم این روند صعودی با چالش‌های جدی روبه‌رو است. او در این‌باره گفت: «چالش‌هایی مانند ناترازی‌‌‌‌‌‌های انرژی، به‌ویژه ناترازی برق، ممکن است تولید شرکت‌ها و سودآوری آنها را تحت‌تاثیر قرار دهد. وضعیت بد اقتصادی کشور، افزایش هزینه‌های سربار و هزینه‌های مالی نیز می‌توانند مشکلاتی را در سودسازی شرکت‌ها به‌وجود آورند. اگر بخواهیم رشد بازار سرمایه را در بخش تورم‌‌‌‌‌‌محور درنظر بگیریم، بازار مستعد رشد است؛ چراکه به اندازه کافی از روند تورم عقب مانده‌است، اما اگر رشد بورس به دلیل افزایش سودآوری شرکت‌ها باشد، مشکلات عدیده‌ای در این بخش وجود دارد.»

سه شرط روند‌شدن صعود

محمد خبری‌‌‌‌‌‌زاد، تحلیلگر بازار نیز به بهبود شرایط بازار طی دو روز ابتدایی هفته اشاره کرد و گفت؛ رشد اخیر در تضاد با انتظارات تحلیلگران بازار سرمایه بوده‌است. او توضیح داد؛ تحلیلگران بر این باور بودند که روی کار آمدن ترامپ تاثیر منفی بر بازار خواهدداشت؛ اما به‌نظر می‌رسد که بازار سرمایه بخشی از این ریسک‌ها را پیش از این «پیش‌‌‌‌‌‌خور» کرده‌بود. خبری‌‌‌‌‌‌زاد گفت: «مثبت‌بودن بازار به دلیل نتیجه انتخابات آمریکا نبود؛ بلکه به دلیل کاهش ریسک‌های سیستماتیکی بود که بازار با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کرد. به‌عنوان مثال، پاسخ موشکی ایران به اسرائیل و احتمال درگیری‌های نظامی باعث ایجاد ریسک برای بازار شده بود، اما این ریسک کاهش‌یافت و احتمالا پاسخ ایران به‌صورت مستقیم نباشد.»

خبری‌‌‌‌‌‌زاد به افزایش نرخ دلار نیمایی و تمایل بانک‌مرکزی به کاهش نرخ بهره نیز اشاره کرد و گفت: «نرخ دلار نیمایی به حدود ۵۰‌هزار‌تومان رسید‌و در روز گذشته رشد خوبی داشت، همچنین مصاحبه‌‌‌‌‌‌های اخیر مسوولان اقتصادی نشان‌داد که احتمال کاهش اختلاف دلار نیمایی و آزاد وجود دارد و شاهد افزایش نرخ دلار نیمایی خواهیم بود. رئیس‌کل بانک‌مرکزی نیز از گواهی‌‌‌‌‌‌های سپرده ۲۵‌درصدی صحبت کرده‌است. این موضوع نشان می‌دهد که در صورت پایداری شرایط تورمی و فروش نفت، احتمال کاهش نرخ بهره وجود دارد.» خبری‌‌‌‌‌‌زاد تاکید کرد؛ ادامه روند صعودی به تحقق این شرایط بستگی دارد و افزود: «بازار به حدی افت کرده‌است که افرادی که در این قیمت‌ها سهامداری کرده‌اند، فروشنده نیستند. ادامه روند به این بستگی دارد که سه موضوع مورد اشاره تا چه حد عملی شوند.

 چنانچه نشانه‌های بیشتری از عملی‌شدن این موارد دیده شود، احتمال ورود پول‌های پارک‌شده در بازارهای موازی به سمت بازار سرمایه وجود دارد، با این‌حال اگر دوباره با ترمزی در این روند مواجه شویم، احتمال متوقف‌شدن آن وجود دارد؛ اما در یکی دو روز آینده موج عرضه خواهیم‌داشت که می‌تواند توان و قوت بازار را نشان دهد و مشخص کند که آیا روند صعودی ادامه‌دار خواهد بود یا خیر.» تحلیل‌ها نشان می‌دهد که رشد اخیر بازار سرمایه ایران، تحت‌تاثیر عوامل مختلفی از جمله کاهش ریسک‌های سیاسی، تغییرات نرخ ارز و احتمال کاهش نرخ بهره است. ورود پول حقیقی و کاهش جذابیت بازارهای موازی نظیر طلا، بازار سرمایه را به مقصد جذاب‌‌‌‌‌‌تری برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده‌است، با این‌حال چالش‌های ساختاری اقتصادی همچنان پابرجا هستند و تحلیلگران معتقدند؛ برای تداوم این روند صعودی، رفع ابهامات اقتصادی و کاهش نرخ بهره، کلیدی خواهدبود.