وقتی ژاپن و انگلیس به وحدت رای می رسند

در سال‌های اخیر شاید معروف‌ترین جنگ تجاری، جنگ تجاری آمریکا و چین باشد که پس از تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در ۶ ژوئیه ۲۰۱۸ مبنی بر اعمال ۳۴ میلیارد دلار تعرفه گمرکی بر واردات کالاهای چینی به وقوع پیوست و چین نیز متقابلا وارد میدان شد‌. 

اما این تنها چین نیست که نگران حضور ترامپ در کاخ سفید است بلکه اقتصادهایی چون ژاپن و بریتانیا نیز همزمان در حال تلاش هستند تا با حفظ موقعیت خود در اقتصاد جهانی، خود را در برابر تصمیمات رئیس جمهور جدید آمریکا محافظت کنند 

دیمیتری میگونوف در مطلبی روزنامه ایزوستیا در این باره نوشت‌: بریتانیا و ژاپن می‌خواهند بلوک کوچک خود را ایجاد کنند تا بتوانند در مورد کاهش عوارض تجاری از ایالات متحده مذاکره یا به نحوی مشترکا با آنها مقابله کنند.

وی در این باره افزود: کشورهای جزیره‌ای در هر دو سوی اوراسیا ممکن است دیگر هیچ راه حل جهانی برای مشکلات کنونی تجارت جهانی پیدا نکنند و همه اینها در حالی است که انتصاب‌های بسیار سختی توسط ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا پیش روی آنهاست‌. 

رابطه فراموش شده 
رابطه ویژه بین بریتانیا و ژاپن موضوعی قدیمی است که فراموش شده اما این رابطه همچنین برقرار و رو به گسترش است و دو طرف برای به‌دست آوردن سهم کیک بیشتر در بازار اقتصاد جهانی در حال مبارزه هستند.

نگاهی به روابط توکیو و مسکو در اواخر قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم نشان می‌دهد توسعه روابط اقتصادی و نظامی – سیاسی بین دو دولت‌، امکان آغاز صنعتی‌سازی اولیه ژاپن را فراهم کرد.

روابط ویژه میان لندن و توکیو در دهه ۱۹۲۰ به دلیل رقابت در اقیانوس آرام، حرکت بریتانیا به سمت اتحاد با ایالات متحده و رقابت بین محصولات کشورها در بازارهای جهانی مختل شد.

اما پس از این‌که انگلیس از اتحادیه اروپا، خارج شد، این روابط جان دوباره‌ای گرفت و اکنون ژاپن و بریتانیا سوار بر یک قایق هستند‌. 

دیمیتری میگونوف در این باره نوشت‌: اکنون ژاپن و انگلیس به عنوان آخرین اقتصادهای بزرگ جهان باقی ماندند که عضو هیچ بلوک تجاری نیستند. 

در چند سال گذشته، کشورها رایزنی‌هایی را در سطح وزرای خارجه انجام داده‌اند و اکنون به دنبال تماس‌های منظم، بر سر اصل ۲+۲ به توافق رسیده‌اند و روسای وزارت خارجه و وزارت بازرگانی هر دو طرف در حال انجام هماهنگی هستند‌. 

فشار‌ها در اثر منگنه اقتصادی و افزایش تعرفه‌ها 
وضعیت اقتصادی در هر دو کشور چندان خوب نیست. این مسأله به ویژه در مورد انگلستان صادق‌تر است. در حالی که بریتانیا در سال‌های اخیر، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را به شکل مناسبی حفظ کرده، این امر با کاهش بهره‌وری و بحران بودجه مصادف شده است‌. 

این شرایط دولت جدید کارگر را به دنبال اصلاحات بسیار بحث‌برانگیز شامل کاهش همزمان هزینه‌ها و افزایش مالیات‌ها در حال اجراست و تأثیر آن بر اقتصاد ملی این کشور بسیار دردناک خواهد بود.

به نوبه خود، سرزمین خورشید در حال طلوع هنوز بیش از ۳۰ سال رکود را تجربه می‌کند. در یکی دو سال گذشته، سقوط ین رقابت‌پذیری صادرکنندگان ژاپنی را افزایش داده، اما در عین حال استانداردهای زندگی این کشور را کاهش داده است.

میگونوف در این باره نوشت: توکیو به راحتی می‌تواند با افزایش نرخ بانک مرکزی ین را تقویت کند، اما عواقب این اقدام برای کل جهان غیرقابل پیش‌بینی است، بنابراین مقامات مالی این کشور محتاط هستند. 

سرانجام، چند سالی است که ژاپن در جنگ اقتصادی شرکای تجاری اصلی خود – ایالات متحده و چین – بین منگنه قرار گرفته است. 

این تحلیلگر مسائل منطقه با بیان این‌که مشکلات این کشورها ممکن است پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا به شدت افزایش یابد در این باره خاطر نشان کرد‌: رئیس جمهور جدید قرار است تعرفه‌هایی را برای همه کالاها از همه تامین‌کنندگان به میزان ۲۰ درصد اعمال کند. البته نرخ ویژه ۶۰ درصد برای چین در نظر گرفته شده و این میزان تعرفه علاوه بر تعرفه‌های موجود روی تعدادی از کالاهاست‌.

‌این اقدام می‌تواند شرایط را برای بریتانیای کبیر بسیار دردناک کند‌. لندن پس از خروج از بازار مشترک اتحادیه اروپا بر شراکت با آمریکا تکیه کرده اما تاکنون در برنامه‌های ترامپ استثنایی وجود ندارد.

وقتی سیاست و اقتصاد پیوند می‌خورد 
البته نباید از نظر دور داشت که شرایط سیاسی این وضعیت اقتصادی را بغرنج‌تر کرده است‌. روابط آمریکا و انگلیس ممکن است بسیار بدتر از دوران نخست‌وزیری بوریس جانسون باشد، چرا که دولت فعلی کارگر در انتخابات آمریکا آشکارا به کامالا هریس تکیه کرده حال آن‌که ترامپ بر روی کار آمده است‌. 

ژاپن که نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار کالا به ایالات متحده صادر می‌کند نیز می‌تواند به همان اندازه آسیب ببیند. 

بنابراین برنامه‌های فوری رهبران دو کشور شامل دیدار در سطح نخست وزیران در جریان اجلاس سران G20 یکی از مواردی است که دو کشور تلاش می‌کنند تا مبانی روابط دوجانبه را به روز و همچنین موضع مشترکی در قبال واشنگتن اتخاذ کنند.

‌در اصل، دولت‌ها قصد دارند با یکدیگر همکاری کنند تا در روابط تجاری خود بتوانند بر بزرگترین اقتصاد جهان اعمال فشار کرده یا در صورت شکست، تجارت بین خود را تقویت کنند تا به نحوی قادر به مدیریت شوک‌های نوظهور باشند‌.

مرگ خاموش سازمان تجارت جهانی
در این میان آنچه که بیش از پیش شاهد آن هستیم مرگ خاموش سازمان تجارت جهانی است‌. 

میگونوف در این باره در ایزوستیا می‌نویسد‌: این تماس‌ها به وضوح نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان دیگر از طریق روابط چندجانبه درباره چالش‌های موجود مذاکره نمی‌کنند.

وی با یادآوری این‌که در آمریکا هر دو حزب قوی در زمینه گسترش تجارت با چین رویکردی محافظه‌کارانه را در پیش می‌گیرند نوشت‌: حالا اقتصادهای جهان تصمیم گرفته‌اند خود را به صورت فردی نجات دهند یا متحد شوند. توکیو و لندن انتظار دارند بار سنگین جنگ تجاری ایالات متحده بر دوش چین و اتحادیه اروپا قرار گیرد، در حالی که قدرت‌های جزیره‌ای قادر خواهند بود جایگاه ویژه خود را در روابط با آمریکا حفظ کنند.

نویسنده مقاله این روزنامه با اشاره به این‌که دیگر امیدی به همکاری چندجانبه در مقیاس جهانی نیست، تصریح کرد‌: مسأله در اینجا فقط به ترامپ مربوط نمی‌شود، مشکلات حتی قبل از اولین دوره ریاست جمهوری او شروع شد و پس از خروج او در سال ۲۰۲۱ بدتر شد. سازمان تجارت جهانی عملا کار نمی‌کند. بنابراین در واقع سازمان تجارت جهانی به وضعیت قبل از سال ‌۱۹۹۵ خود به عنوان باشگاهی که تصمیمات آن الزام‌آور نیست، بازگشته است.

وی پیش‌بینی کرد‌: بعید است آمریکا در زمان ترامپ عمدا سازمان تجارت جهانی را نابود کند، بلکه آن را به عنوان سازمانی که به تمام معنا از دست داده است، نادیده می‌گیرد. بر این اساس، قراردادهای دوجانبه نقش ویژه‌ای پیدا می‌کند که در آن هر شرکت‌کننده باید در ازای هر چیزی امتیاز بدهد.

باید در نظر داشت که اعمال تعرفه‌های آمریکا احتمالا به اعمال تعرفه‌های تلافی‌جویانه منجر می‌شود و علاوه بر این، این امر در روابط بسیاری از کشورهای ثالث با یکدیگر عادی خواهد شد.

اما این امر امکان گسترش روابط بین دولت‌ها و تشکیل بلوک‌های اقتصادی موقعیتی یا دائمی را فراهم می‌کند مانند آنچه که اکنون در مورد ژاپن و بریتانیا صادق است‌.