برای ایرانی ها نوشابه محبوب‌تر از لبنیات است | عوارض و آسیب‌های حذف لبنیات

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: چند سالی است کارشناسان و مسئولان و حتی تولیدکنندگان لبنیات هشدار می‌دهند که سرانه مصرف لبنیات در کشور پایین است. بسیار پایین‌تر از مصرف جهانی. به طوری که سرانه مصرف لبنیات در کشور ۳۰ درصد کمتر از میانگین جهانی است. یعنی ما چیزی حدود ۹۰ کیلوگرم کمتر از سایر کشورهای جهان لبنیات مصرف می‌کنیم و در عین حال ۴ برابر میانگین عادی دنیا نوشابه مصرف می‌کنیم!

طبق آمارهای موجود، سرانه مصرف لبنیات در جهان به ازای هر فرد در سال حدود ۱۶۰ کیلوگرم است اما مردم ایران در خوشبینانه‌ترین حالت ۷۰ کیلوگرم شیر و سایر لبنیات را مصرف می‌کنند.

هر فرد روزانه باید ۲ تا ۳ واحد لبنیات مصرف کند اما آن طور که مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند، سرانه مصرف لبنیات ایرانی‌ها حدود ۱ واحد و حتی کمتر است. موضوعی که می‌تواند مشکلات و آسیب‌های متعددی برای سلامت مردم ایجاد کند. از مشکلات استخوانی و پوکی استخوان تا کوتاهی قد، پوسیدگی دندان‌ها، دیابت نوع ۲ و حتی ابتلا به برخی سرطان‌ها.

تبعات و عوارض عدم مصرف لبنیات

متخصصان تغذیه درباره اثرات ناگوار عدم مصرف لبنیات یا مصرف ناکافی آنها مدام هشدار می‌دهند و تاکید می‌کنند که پوکی استخوان، کوچک‌ترین آسیبی است که این موضوع می‌تواند بر سر سلامت فرد بیاورد.

پریسا افشانه، متخصص تغذیه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: مصرف درست و به اندازه لبنیات می‌تواند سلامت استخوان‌ها، سلامت دستگاه گوارش، تامین کلسیم و پروتئین بدن، تامین و جذب ویتامین D و … را تضمین کند و عدم مصرف آن بالطبع همه این موارد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلف مثل پوکی استخوان و شکستگی راحت استخوان‌ها، تضعیف سیستم ایمنی بدن و … شود.

به گفته این کارشناس تغذیه، در حال حاضر سن پوکی استخوان در کشور به نزدیک ۴۰ سالگی رسیده و این می‌تواند یکی از تبعات عدم توجه به اهمیت مصرف روزانه لبنیات باشد.

بیشتر بخوانید؛

چرا ایرانی‌ها شیر نمی‌خورند؟

وزارت بهداشت مدتی پیش اعلام کرد که «کمتر از ۲۰ درصد ایرانی‌ها روزانه حداقل ۲ واحد شیر و سایر لبنیات مصرف می‌کنند.» عددی نگران‌کننده که بسیار پایین‌تر از استاندارد جهانی است. از سوی دیگر، خیلی از خانواده‌ها اعتقادی به مصرف لبنیات ندارند و آن را از سبد غذایی خود حذف کرده‌اند.

بعضی از کارشناسان، گرانی‌های مکرر لبنیات و درآمد پایین خانواده‌ها را دلیل کاهش مصرف لبنیات در ایران می‌دانند و بعضی‌ها هم می‌گویند فرهنگ مصرف لبنیات در کشور ما ضعیف است. به طوری که مصرف فست‌فودها و نوشابه‌ها در ایران بالاتر از مصرف لبنیات است. این در حالی است که فست‌فود و نوشابه‌ها هم قیمت بالایی دارند و برای خانوارها گران محسوب می‌شوند.

براساس آمارهای موجود، سرانه مصرف نوشابه در ایران، بیش از ۴۰ لیتر در سال تخمین زده می‌شود. این میزان مصرف، ایران را در گروه کشورهای با مصرف بالا قرار داده است. یعنی ایرانی‌ها ۴ برابر میانگین عادی دنیا نوشابه مصرف می‌کنند. این در حالی است که هم میزان مصرف این نوشیدنیِ پرآسیب طی ۱۰ سال گذشته در کشور رشد داشته و هم سن آن بسیار پایین آمده است.

دکتر مریم مظاهریون، دکترای تخصصی تغذیه اما در گفتگو با همشهری‌آنلاین درباره عدم استقبال ایرانی‌ها از لبنیات به موضوع جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: تبلیغات غلط درباره شیر و سایر فرآورده‌های لبنی در کشور آن قدر زیاد است که خیلی از مردم دور آن را خط کشیده‌اند. مثلا گفته می‌شود که شیر طبع سردی دارد و همه نباید آن را مصرف کنند، یا مصرف لبنیات می‌تواند باعث بزرگ شدن شکم ‌شود، یا گفته می‌شود که داخل‌ شیرهای ایران وایتکس ریخته می شود، همچنین گفته می‌شود که داخل شیرهای تولید ایران استروژن وجود دارد. در حالی که اصلا صحت ندارد و استروژنِ داخل شیر اصلا قابل متابولیزه شدن در بدن انسان نیست و اگر وارد بدن شود، از بین می‌رود.

دکتر مظاهریون ادامه می‌دهد: شایعه دیگری که درباره لبنیات وجود دارد، این است که مصرف شیر باعث ابتلا به سرطان می‌شود. می‌گویند اگر مصرف شیر بیش از اندازه باشد، می‌تواند باعث بروز سرطان پروستات در مردها شود. خب موضوع این است که مصرف بیش از اندازه هر ماده غذایی می‌تواند منجر به بروز بیماری شود.

این دکترای تغذیه می‌گوید: متاسفانه همیشه شایعات زیادی هرچند وقت یک بار ازسوی غیرمتخصصان بولد می‌شود و این قدرت را دارد که روی ذهن مردم تاثیر بگذارد. در حالی که وقتی وزارت بهداشت، متولی نظارت بر استاندارد مواد غذایی است، دیگر جای نگرانی نیست. چون سلامت مواد غذاییِ تولیدی مدام مورد بازرسی قرار می‌گیرد. درضمن مصرف شیر در حد توصیه‌شده هیچ مشکلی برای سلامت ایجاد نمی‌کند.

شیر کم‌چرب بخورید

لبنیات منبع غنی پروتئین، کلسیم و برخی ویتامین‌ها است و سلامت دستگاه گوارش، تامین کلسیم و پروتئین بدن و تامین ویتامین D را تا حد زیادی تضمین می‌کند. علاوه بر اینها مصرف لبنیات به دلیل داشتن پروتئیت بالا منجر به کاهش وزرن می‌شود و همچنین مصرف آن قبل از خواب به بهبود خواب کمک می‌کند.

میزان مصرف روزانه محصولات لبنی به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، بیماری‌های احتمالی و نیازهای غذایی هر فرد بستگی دارد. با این حال دستورالعمل کلی برای کودکان، مصرف روزانه ۳ واحد لبنیات (به خصوص شیر و ماست) و برای بزرگسالان هم روزانه ۲ تا ۳ واحد لبنیات یا جایگزین‌های لبنی است. دکتر مظاهریون می‌گوید: توصیه ما این است که شیر کم‌چرب (۱.۵ درصد و کمتر) مصرف شود. چون جذب کلسیم از شیر کم‌چرب بالاتر است.