فرهیختگان: بررسی و تحلیل آمارهای نشر از مرداد ماه سال ۹۲ که علی جنتی سکان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت یازدهم را در دست گرفت تا پایان مدیریت هشت ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم، نشان می‌دهد از اول مرداد ماه سال ۹۲ تا پایان خردادماه ۱۴۰۰ بیش از ۷۰۹ هزار و ۸۶۱ عنوان کتاب منتشر شد، که از این تعداد ۵۴۱ هزار و ۴۵۴ عنوان تالیف و ۱۶۸ هزار و ۴۰۷ عنوان ترجمه بوده است.
شمار کتاب‌های چاپ اول ۴۲۳ هزار و ۹۵۵ عنوان و شمار تجدید چاپی‌ها ۲۸۵ هزار و ۹۰۶ عنوان بوده است. شمارگان کل کتاب‌های منتشرشده در هشت سال گذشته بیش از ۱۱ میلیارد نسخه بوده است. با توجه به شمار عناوین منتشرشده میانگین شمارگان کتاب در هشت سال گذشته به لحاظ آماری ۱۵۰۰ نسخه بوده اما در بازار نشر رقم‌ها تفاوت قابل‌توجهی دارد و متوسط شمارگان کتاب‌های منتشرشده ناشران بسیار کمتر از ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ نسخه بوده.
آمارهای نشر همچنین میانگین قیمت کتاب در هشت سال دولت اعتدال را ۲۹ هزار تومان نشان می‌دهد؛ رقمی که هر سال رو به افزایش بود. البته با توجه به ناتمام ماندن عمر دولت سیزدهم نمی‌توان مقایسه آماری بین این دولت و دولت دوازدهم انجام داد، اما آمار این سه سال هم می‌تواند برای ادامه راه دولت چهاردهم نقشه راهی باشد که در چه شرایطی باید برای این حوزه برنامه‌ریزی کنند.
رشد ۱۵۹ درصدی قیمت کتاب در دولت سیزدهم
در دولت سیزدهم همچنین ۳۲۴ میلیون و ۳۹ هزار و ۷۲۵ نسخه کتاب منتشر شده است. در حوزه کودک و نوجوان در دولت سیزدهم ۱۰۵ میلیون و ۲۰۴ هزار و ۴۸۵ نسخه کتاب منتشر شده است. میانگین شمارگان در این حوزه نیز ۱۷۰۰ نسخه بوده است. اما ارزش ریالی کتاب‌های منتشرشده در این حوزه ۵۹ میلیارد و ۲۹۳ میلیون و ۴۶۰ هزار و ۲۷۱ ریال بوده و میانگین قیمت کتاب نیز به ۵۶ هزار تومان رسیده است. این درحالی است که در شهریور ماه ۱۴۰۰ که دولت سیزدهم زمام امور را به دست گرفت، قیمت کتاب در این حوزه ۳۳ هزار تومان بوده و امروز یعنی در تیرماه ۱۴۰۳ میانگین قیمت کتاب کودک به ۱۱۳ هزار تومان رسیده است.
به نظر می‌رسد افزایش یا کاهش قیمت کتاب، در سال‌های اخیر حداقل در دو دهه اخیر پدیده‌ای نبوده که دولت‌ها بتوانند آن را کنترل کرده یا تغییری در آن ایجاد کنند؛ چراکه ورود دولت سیزدهم به موضوع کاغذ و کنترل بازار کاغذ و ایجاد ثبات نسبی در قیمت کاغذ هم نتوانسته مانعی برای رشد تصاعدی قیمت کتاب در سال‌های اخیر باشد.
کاهش شمارگان کتاب
در میان رده‌های دیویی نشر، در سه سال دولت سیزدهم، حوزه کودک و نوجوان بیشترین عناوین منتشره را با ۶۱ هزار و ۶۶۰ عنوان به خود اختصاص داده است. از میان ۶۱ هزار و ۶۶۰ عنوان کتاب منتشره در این بخش، ۳۷ هزار و ۴۸۵ عنوان تالیفی و ۲۴ هزار و ۱۷۵ عنوان ترجمه بوده‌اند. ناشران تهرانی ۴۵ هزار و ۲۱۹ عنوان و ناشران شهرستانی ۱۶ هزار و ۴۴۱ عنوان کتاب منتشر کرده‌اند.
ممیزی کتاب در دولت سیزدهم
محمدعلی مرادیان، مدیر اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در دوره مدیریت خود بسیار اندک با رسانه‌ها سخن گفت، در فضای مجازی به ارائه اطلاعاتی از عملکرد ممیزی در دولت سیزدهم پرداخته است. مرادیان می‌گوید: «از ۲۲۸ هزار عنوان کتابی که در این دولت مجوز دریافت کرده‌اند ـ از نیمه ۱۴۰۰ تا پایان اسفند ۱۴۰۲ ـ تنها ۱۶.۲ درصد آثار مورد مشروطی داشتند و ممیزی خورده‌اند.» با این ادعا و احتساب این درصد از کل عناوین کتاب، می‌توان گفت که حدود ۳۷ هزار عنوان کتاب ممیزی خوردند.
او در ادامه توییت‌هایش می‌گوید: «۶۷ درصد از مشروطی‌ها در فرم‌های ابلاغی مربوط به ساحات شکلی کتاب همچون صفحه، فایل ناقص، فایل غیرنهایی، فقدان شناسنامه، مغایرت ثبت اطلاعات و… بوده است. ۳۳ درصد باقی‌مانده نیز محتوایی و ناظر بر تطبیق کتاب با مصوبه اصلاحی بوده که ممکن است تفسیر بررس از متن دقیق، غیردقیق، وارد یا ناوارد باشد.» اگر این ۳۳ درصد ممیزی محتوایی از ۳۷ هزار عنوان کتاب ممیزی خورده را محاسبه کنیم، می‌توان گفت نزدیک به ۱۲ هزار عنوان کتاب ممیزی محتوایی خورده است.
او در ادامه می‌گوید: «تلاش کردیم با پس‌گیری تفویض‌های استانی و داده‌کاوی فرم‌های ابلاغی و برگزاری جلسات جمعی و انفرادی با ناشران و گروه‌های موضوعی وحدت‌رویه بیشتری در ممیزی ایجاد شود. زمانی که دولت سیزدهم شروع شد، آمار مشروطی‌ها ۳۱.۷ درصد از آثار همان‌سال بود و تعداد آثار مغایر ضوابط نشر ۸.۳ درصد بود.»
متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰