صنعت دام و طیور ایران، یکی از ارکان اصلی بخش کشاورزی و تامین کننده امنیت غذایی کشور، در سال های اخیر با چالش های متعددی روبرو بوده که حیات این صنعت را به خطر انداخته است. با توجه به تاثیر اعتلای این صنعت بر امنیت غذایی کشور با محمدعلی رضایی رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به گفتگو نشستیم.
چندنرخی بودن ارز؛ بلای جان صنعت دام و طیور
رضایی در این گفتگو با اشاره به مشکلات عدیده فعالان صنعت دام، طیور و آبزیان کشور، ریشه اصلی این معضلات را در چند نرخی بودن ارز دانست و گفت: این وضعیت ناپایدار، چالش های متعددی را در حوزه های مختلف این صنعت ایجاد کرده است. نوسانات شدید نرخ ارز، برنامه ریزی دقیق برای تامین نهاده ها و مواد اولیه مورد نیاز را برای فعالان این صنعت دشوار کرده است. این امر به نوبه خود، منجر به افزایش هزینه تولید و ناپایداری در زنجیره تامین می شود.
وی افزود: با توجه به نرخ ارز، تولیدکنندگان برای پیش بینی هزینه های تولید با مشکل مواجه هستند. این موضوع می تواند منجر به کمبود سرمایه گذاری، عدم تمایل به توسعه و ناکارآمدی در فرآیند تولید شود.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در ادامه با بیان اینکه صادرکنندگان به دلیل نوسانات نرخ ارز، با عدم ثبات در قیمت محصولات خود مواجه هستند، تصریح کرد: این امر برنامه ریزی بلندمدت و رقابت در بازارهای بین المللی را دشوار می کند. از طرفی واردکنندگان نیز به دلیل نرخ ارز متغیر، با چالش هایی در زمینه قیمت گذاری و تامین مواد اولیه مورد نیاز کشور روبرو هستند. این موضوع می تواند منجر به کمبود کالا، افزایش قیمت نهایی برای مصرف کنندگان و وابستگی به واردات شود.
گامی اساسی برای حل مشکلات صنعت دام و طیور
رضایی در ادامه گفت: تک نرخی شدن ارز، گامی اساسی برای حل بسیاری از مشکلات این حوزه خواهد بود. با ثبات نرخ ارز، فعالان این صنعت می توانند با برنامه ریزی دقیق به تولید پایدار، صادرات هدفمند و تامین نیازهای داخلی کشور بپردازند. از طرفی نرخ چندگانه ارز، فرصت های سودجویی و فساد را برای برخی افراد سودجو فراهم می کند. تک نرخی شدن ارز می تواند به شفافیت در معاملات و سالم سازی فضای اقتصادی این صنعت کمک کند.
شاه کلید رونق کشاورزی و تامین امنیت غذایی
وی در ادامه به اهمیت کشت فراسرزمینی در رونق هر چه بیشتر حوزه کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت: بدون شک، توجه ویژه دولت به این موضوع و اتخاذ سیاست های حمایتی مناسب، می تواند نقش مهمی در توسعه این شیوه نوین کشاورزی ایفا کند. نباید فراموش کرد که با توجه به کمبود منابع آبی در ایران، کشت فراسرزمینی می تواند به کاهش قابل توجه مصرف آب در بخش کشاورزی کمک کند.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران همچنین گفت: کشت فراسرزمینی این امکان را فراهم می کند تا محصولاتی که در داخل کشور قابل کشت نیستند یا به صرفه نیستند به سبد غذایی کشور اضافه شوند. کشت فراسرزمینی فرصتی مغتنم برای رونق کشاورزی ایران و ارتقای امنیت غذایی کشور است. با حمایت های دولت و مشارکت بخش خصوصی، می توان از این فرصت به نحو احسن استفاده کرد و به اهداف توسعه پایدار در بخش کشاورزی دست یافت.
تجربیات جهانی در کشت فراسرزمینی الگویی برای ایران
رضایی در ادامه سخنان خود با اشاره به تجارب کشورهای پیشرو در زمینه کشت فراسرزمینی، اظهار داشت: کشورهای بزرگی مانند چین، عربستان، امارات و … با درک صحیح از مزایای این شیوه نوین کشاورزی، گام های بلندی در راستای تأمین امنیت غذایی و توسعه اقتصادی خود برداشته اند. ما نیز می توانیم با الگوبرداری از این کشورها و بهره گیری از ظرفیت های داخلی، به دستاوردهای قابل توجهی در این زمینه دست یابیم.
وی در ادامه افزود: کشت فراسرزمینی نه تنها می تواند راهکاری برای دور زدن محدودیت های منابع آبی و خاکی کشور باشد، بلکه فرصتی مغتنم برای تولید محصولات کشاورزی با کیفیت بالا و قیمتی مناسب به شمار می رود. از این طریق می توانیم ضمن تأمین نیازهای داخلی، مازاد تولید را به بازارهای جهانی صادر کرده و برای کشور ارزآوری داشته باشیم.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با تأکید بر ضرورت حمایت دولت از فعالان این عرصه، خاطرنشان کرد: کشت فراسرزمینی نیازمند سرمایه گذاری کلان و برنامه ریزی دقیق دارد. دولت چهاردهم می تواند با ارائه مشوق های لازم و رفع موانع موجود، زمینه را برای حضور بخش خصوصی در این حوزه فراهم کند.
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که دولت جدید توجه ویژه ای به این موضوع داشته باشد تا با اتخاذ تدابیر مناسب، شاهد رونق و شکوفایی کشت فراسرزمینی در کشور باشیم.
ضرورت ایجاد زنجیره ارزش در صنعت دام و طیور
رضایی در ادامه به تشریح چالش های پیش روی فعالان صنعت دام و طیور کشور پرداخت و گفت: عدم دسترسی به زنجیره ارزش، بدون شک بعد از چندنرخی بودن ارز، یکی از مهم ترین چالش هایی است که فعالان این حوزه با آن دست به گریبان هستند. فقدان این زنجیره، مشکلات متعددی را به وجود آورده که مرغداران، گاوداران و سایر فعالان این بخش را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران همچنین گفت: در شرایط فعلی، فعالان این صنعت اطلاعات دقیقی از وضعیت بازار، میزان تقاضا، عرضه، قیمت ها و … در مقاطع مختلف زمانی و فصول گوناگون ندارند. این موضوع برنامه ریزی را برای آنها دشوار می کند و باعث می شود تا در بسیاری از مواقع با مازاد تولید یا کمبود نهاده های دامی روبرو شوند.
وی گفت: زنجیره ارزش، حلقه های مختلف تولید، توزیع و مصرف را به یکدیگر مرتبط می کند و باعث ایجاد هماهنگی بین آنها می شود. در غیاب این زنجیره، شاهد عدم هماهنگی بین بخش های مختلف صنعت دام و طیور هستیم. این موضوع باعث افزایش ضایعات، افزایش هزینه ها و کاهش کیفیت محصولات می شود.
رضایی با بیان اینکه یکی از مزایای اصلی زنجیره ارزش، ایجاد امکان صادرات هدفمند است، خاطرنشان کرد: با وجود زنجیره ارزش، فعالان این صنعت می توانند از نیازها و سلیقه بازارهای هدف به طور دقیق اطلاع پیدا کنند و محصولات خود را متناسب با آن بازارها تولید و صادر کنند. در حال حاضر، به دلیل عدم دسترسی به زنجیره ارزش، صادرات محصولات دامی به طور پراکنده و بدون برنامه ریزی انجام می شود و این موضوع موجب می‌شود تا از ظرفیت های کامل صادراتی این بخش استفاده نشود. از طرفی این اقدام باعث افزایش صادرات محصولات دامی و ارزآوری برای کشور خواهد شد.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران همچنین گفت: با ایجاد زنجیره ارزش، فعالان این صنعت می توانند به اطلاعات دقیقی از وضعیت بازار، میزان تقاضا، عرضه، قیمت ها و … در مقاطع مختلف زمانی و فصول گوناگون دسترسی پیدا کنند. این اطلاعات به آنها کمک می کند تا برنامه ریزی دقیقی برای تولید، توزیع و صادرات محصولات خود داشته باشند.
راهی برای کاهش قیمت نهایی محصولات کشاورزی
وی در بخش دیگری از صحبت های خود عنوان کرد: متاسفانه در بازار امروز شاهد پدیده نگران‌کننده ای هستیم که در آن، سود واسطه ها به مراتب بیشتر از تولیدکنندگان است. این موضوع در مورد مرغداران کشور به وضوح قابل مشاهده است.
رضایی در این خصوص گفت: مرغداران ما در حال حاضر با وجود تلاش های بی وقفه، در تولید مرغ و تخم مرغ دچار ضرر و زیان هستند. این در حالی است که واسطه ها با خرید مرغ و تخم مرغ از مرغداران با قیمتی پایین و عرضه آن به بازار با قیمتی به مراتب بالاتر، سود هنگفتی به جیب می زنند.
رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در پایان گفت: این موضوع نه تنها ظلم بزرگی به مرغداران است، بلکه باعث می شود که قیمت نهایی مرغ و تخم مرغ برای مصرف کنندگان نیز افزایش یابد.
