پیام‌های مهم مهمان قطری

تهران روز گذشته (دوشنبه) میزبان شیخ محمد بن عبد‌الرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطر بود. این اولین سفر یک مقام خارجی به تهران بعد از رای اعتماد مجلس شورای اسلامی به دولت مسعود پزشکیان است؛ البته تحولات داخلی ایران در سه ماه گذشته باعث شد مقامات بسیاری از کشور‌ها به تهران سفر کنند، اما از زمانی که دولت چهاردهم رسما آغاز به کار کرده و به‌ویژه سیدعباس عراقچی دفتر کار خود را به عنوان وزیر خارجه جدید ایران تحویل گرفته، این نخستین سفر یک مقام خارجی و همتای وزیر خارجه ایران به تهران است.

علاوه بر بحث روی مناسبات تجاری و اقتصادی دو جانبه، مذاکرات مربوط به صلح و آتش‌بس در غزه نیز در دستور کار وزرای امور خارجه ایران و قطر قرار گرفت. وزارت خارجه قطر درباره دیدار وزرای خارجه ایران و قطر نوشت که در این دیدار بر اهمیت پایان دادن به جنایات نیرو‌های اشغالگر علیه ملت فلسطین، پایان دادن به جنگ غزه و توقف اقدامات تروریستی شهرک‌نشینان صهیونیست در کرانه باختری تاکید شد. 

درهفته‌های اخیر کشور قطر در موضوع آتش‌بس در غزه نقشی محوری داشته و حامل پیام‌های دسته اول از این مذاکرات بوده است و از این جهت، باید منتظر آثار و نتایج این سفر و پیام‌های نهفته در آن طی روز‌های پیش رو باشیم. آنچه برای ایران اهمیت دارد، در وهله اول توقف نسل‌کشی در غزه و تحقق حقوق فلسطینیان است که درهشت دهه گذشته نادیده گرفته شده و به نفع نیرو‌های اشغالگر، مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با مقام قطری، از تلاش‌ها و تحرکات خوب دولت قطر درخصوص پرونده‌های مهم منطقه‌ای به ویژه توقف جنگ و برقراری آتش‌بس درغزه قدردانی کرد و با اشاره به رویکرد صهیونیست‌ها برای تشدید تنش و توسعه دایره جنگ ودرگیری درمنطقه تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران از تلاش‌های قطر در توقف فوری جنگ و جنایات صهیونیست‌ها علیه مردم مظلوم فلسطین و برقراری آتش‌بس در غزه استقبال می‌کند و از هرگونه توافقی که دوستان ما در مقاومت فلسطین و حماس بپذیرند، حمایت خواهدکرد». شیخ محمد بن عبد‌الرحمن آل‌ثانی نیز گزارشی از تحرکات دیپلماتیک و تلاش‌های صورت گرفته از سوی این کشور در خصوص توقف جنگ و برقراری آتش‌بس در غزه ارائه کرد و با یادآوری روند مشورت‌های صورت گرفته بین طرفین تاکنون، خواستار تداوم این رایزنی‌ها در راستای کمک به تامین ثبات و امنیت در منطقه و کمک به مردم فلسطین شد. مواضع عراقچی و مقام قطری در حالی است که در دو هفته گذشته، مذاکرات بسیار حساس و فشرده‌ای به صورت چندجانبه و با نقش‌آفرینی قطر برای آتش‌بس در غزه دنبال شده، اما به دلیل رفتار‌های تمامیت خواهانه تل‌آویو، این مذاکرات فعلا به بن‌بست خورده است. 
 
حق محفوظ ایران برای خونخواهی
موضوعی که باید به آن اشاره شود، این که تمام تلاش‌های منطقه‌ای ایران برای برقراری آتش‌بس در غزه از جمله رایزنی‌های دیروز عراقچی با مقام قطری، نافی حق کشورمان برای خونخواهی از شهید اسماعیل هنیه نیست. به بیان دیگر، جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید بر قطعی بودن انتقام، بر لزوم نتیجه‌بخشی مذاکرات هم تاکید کرده است. بدون تردید واکنش تهران به هر گونه پیام از طرف قطر، بر مبنای این معادله و حق ایران به پاسخ به نقض حاکمیت ملی‌اش استوار خواهد بود. چیزی که می‌تواند تعیین‌کننده بخشی از این معادله باشد اراده و تصمیم ایران برای خونخواهی شهادت هنیه در تهران است؛ تصمیم قطعی تهران که از لحظه ترور شهید هنیه تا امروز هیچ تغییری در آن حاصل نشده است. 
 
گفتگو درباره مناسبات دو جانبه 
یکی دیگر از ابعاد سفر مقام قطری به ایران، بحث درباره مناسبات دو‌جانبه بوده است. عراقچی در دیدار دیروز با اشاره به امکانات و ظرفیت‌های خوب دو کشور در ابعاد تجاری و اقتصادی گفت: «مایلیم با تلاش و هماهنگی بیشتر بین بخش‌های ذی‌ربط دو کشور در قالب کمیسیون مشترک اقتصادی، شاهد جهش و تحرک جدیدی در روابط به خصوص در عرصه اقتصادی و تجاری باشیم». در همین زمینه باید تاکید کرد که ایران و قطر می‌توانند با تدوین دستور کار مبتنی بر تداوم گفتگو‌ها با عطف به عملگرایی، تمام ابعاد سیاست خارجی خود نسبت به یکدیگر را فعال، پویا و رو به جلو نگاه دارند و از این مناسبات برای ایجاد منطقه‌ای امن، توسعه‌گرا و قدرتمند استفاده کنند.

سیدعباس عراقچی در چند مصاحبه‌ای که از زمان در دست گرفتن سکان سیاست خارجی انجام داده، بی هیچ ابهامی، بر توسعه و تعمیق سیاست همسایگی تاکید کرده و این موضوع را از اولویت‌های اصلی سیاست خارجی در دولت جدید ایران اعلام کرده است. به بیان دیگر می‌توان گفت «سیاست همسایه‌گرایی ایران» یک بسته منسجم و هم‌افزاست که دربرگیرنده تمام همسایگان پیرامون ایران می‌شود. این سیاست از رقابت‌های درون منطقه‌ای بین کشور‌ها تاثیر نمی‌پذیرد و با در نظر گرفتن تمام این ملاحظات، صرفا معطوف به ایجاد منطقه‌ای است که معادلات آن، درون‌زا و آینده‌نگرانه باشد.

سفر مقام قطری به تهران برای حل بن‌بست مذاکرات آتش‌بس است 
حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه غرب آسیا با اشاره به اهداف سفر نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر به ایران اظهار کرد: سفر نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر به تهران که یک روز پس از عملیات حزب‌ا… علیه رژیم‌صهیونیستی صورت گرفته، از تلاش جدید این کشور برای حل بن‌بست مذاکرات آتش‌بس غزه حکایت دارد. وی با بیان این‌که مقام قطری در دیدار با وزیر امور خارجه کشورمان، آخرین روند مذاکرات آتش‌بس در غزه را مورد بحث قرار داد، گفت: با این‌که جزئیات این دیدار تاکنون فاش نشده، اما به نظر می‌رسد قطر به عنوان یکی از بازیگران اصلی منطقه نسبت به گسترش بحران نگران است.

 تاکنون ۱۵ دور مذاکره بین حماس و رژیم صهیونیستی با حضور نمایندگان آمریکا، مصر و قطر صورت پذیرفته، اما به دلیل کارشکنی هیات اسرائیلی، این مذاکرات با شکست مواجه شده است. وی افزود: از سوی دیگر، در فضای انتخاباتی آمریکا هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات برای پیروزی نامزد‌های خود تلاش دارند تا از غزه به عنوان پروسه انتخاباتی استفاده کنند. کارشناس جهان عرب تصریح کرد: حزب دموکرات قصد دارد تا سریعا و پیش از انتخابات ریاست جمهوری، برای کسب آرای بخش خاکستری آمریکا و پیروزی نامزد این حزب، خانم کامالا هریس جنگ غزه را به پایان برساند؛ در حالی که جمهوری‌خواهان به شدت از سیاست‌های جنگ‌افروزانه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی که به جمهوری‌خواهان نزدیک‌تر است، پشتیبانی می‌کنند. آخرین دور مذاکرات طرف‌های درگیر در غزه طی روز‌های اخیر در قاهره انجام شد، اما هیات اسرائیلی با طرح سلسله مطالبی غیرواقعی مذاکرات را به شکست کشانید. عملیات اخیر حزب‌ا… لبنان تحت عنوان «اربعین» پاسخی به ترور فواد شکر از فرماندهان ارشد عملیاتی حزب‌ا… و نیز به دلیل شکست مذاکرات آتش‌بس بین حماس و رژیم صهیونیستی صورت گرفت.

کارشناس مسائل منطقه با بیان این‌که سفر وزیر امور خارجه قطر به تهران صرفا برای جلوگیری از گسترش جنگ و انتقال پیام آمریکا و کشور‌های اروپایی به تهران صورت گرفته است، تاکید کرد: ظاهرا آمریکا و کشور‌های اروپایی تلاش‌شان بر این است که عملیات حزب‌ا… علیه رژیم صهیونیستی را به عنوان اقدامی انتقامی علیه رژیم اسرائیل به دلیل ترور شهید اسماعیل هنیه رئیس سابق دفتر سیاسی حماس و فواد شکر از فرماندهان میدانی حزب‌ا… تلقی کنند؛ به این ترتیب سفر نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر به تهران مفهومی غیر ازنقش آتش‌نشان بودن قطر برای خاموش ساختن شعله‌های یک جنگ احتمالی درمنطقه ندارد. هانی‌زاده گفت:با این حال، طبیعی است که جمهوری اسلامی موضوع انتقام خون شهید اسماعیل هنیه را به عنوان یک ارزش اخلاقی و ملی در دستور کار قرار داده است، اما صرف‌نظر از عملیات اخیر حزب‌ا… لبنان، زمان عملیات انتقامی ایران به شرایط منطقه و جهان بستگی دارد.

منبع: روزنامه جام جم