آیا استارلینک در ایران قابل دسترسی است؟

این روز‌ها در فضای غیر رسمی شبکه‌های اجتماعی ادعا‌هایی مبنی بر دسترسی برخی کاربران ایرانی به استارلینک به گوش می‌رسد. برخی حتی تصاویری از ماهواره‌های استارلینک با منظره برج میلاد منتشر کرده‌اند. درحالی که فیلترینگ فضای مجازی در سال‌های اخیر چالش اصلی دولت و مجلس شورای اسلامی بوده است، اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در سراسر دنیا در حال اپیدمی شدن است و توقف آن دشوار به نظر می‌رسد؛ راهکاری از شرکت اسپیس ایکس ایلان ماسک که با نفوذ گسترده می‌تواند فیلترینگ، محدودیت‌های اینترنت و تحریم‌های تکنولوژیکی را از میان بردارد.

قدرت استارلینک در ویژگی‌های منحصر به‌فرد ارتباطات فضایی نهفته است که می‌تواند اطلاعات را به‌طور مستقیم به کاربر نهایی ارائه دهد و تلاش‌های دولت‌ها برای کنترل اطلاعات را دور بزند. این فناوری به ویژه به نفع مناطق کم برخوردار و دورافتاده که دسترسی به اینترنت ندارند، نیز می‌تواند باشد. روشی که حتی برای مقابله با توسعه نامتوازن در مناطق کم برخوردار نیز مناسب است. البته اگر هزینه‌ها به اندازه کافی کاهش یابد. با اینحال برای کاربران ایرانی این پرسش مطرح است که آیا دسترسی به استارلینک برای کابران ایرانی ممکن شده است و آیا ایران توان توقف این فناوری را خواهد داشت یا خیر؟

دسترسی به استارلینک در ایران ممکن است؟

از زمان راه‌اندازی استارلینک، پنج سال پیش تاکنون، اسپیس ایکس توانسته با بیش از ۳ میلیون مشترک و بیش از ۶،۰۰۰ ماهواره مستقر تبدیل به یک پدیده در جهان شود. موضوعی که از آثار ژئوپولتیکی آن به ویژه در ایران نمی‌توان چشم پوشی کرد.

آخرین تصویر از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک نشان می‌دهد که دسترسی ایرانیان به استارلینک در برخی استان‌های کشور برقرار شده است. با اینحال صحت این سایت قابل تایید نیست و سایت استارلینک دسترسی به این اینترنت را در ایران تایید نکرده است.

با اینحال برخی کاربران شبکه‌های مجازی تصاویری از نصب ماهواره‌های استارلینک در برخی مناطق داده‌اند. در واقع شواهدی در بین کاربران شبکه های مجازی وجود دارد که نشان می‌دهد سیگنال‌های استارلینک در مدار ماهواره‌ای قرار گرفته و در ایران در صورتی که تجهیزاتش وجود داشته باشد، دریافت اینترنت امکان‌پذیر است.

سروش احمدی، خبرنگار نیز با انتشار تصویر زیر با کنایه نوشت: استارلینک با ویو برج میلاد!

ایران می‌تواند جلوی استارلینک را بگیرد؟

براساس گزارش بولمبرگ سال گذشته در آخرین جلسه هیات مقررات رادیویی اتحادیه بین المللی مخابرات (RRB)، که پنجم آبان ماه برگزار شده بود، استارلینک موظف شد تا با دولت ایران همکاری کند. در واقع ایران تمام تلاش خود را از آن زمان به کار بسته است تا از طریق حقوقی مساله را حل کند. این اتحادیه فروردین ماه امسال نیز مجدداً به نفع ایران حکم صادر کرد و آمریکا و نروژ که مسئولیت ثبت‌نام ITU استارلینک را دارند، خواست تا ترمینال‌ها در ایران را غیرفعال کنند. این درحالی است که دولت بایدن پیشتر از استارلینک برای ایران حمایت کرده بود. براساس این گزارش قاچاقچیان ترمینال‌ها را در کشوری که استارلینک مجاز است فعال کرده و سپس آن‌ها را با استفاده از شبکه‌های هوایی و زمینی به مناطق غیرمجاز منتقل می‌کنند.

استارلینک پایان فیلترینگ؟

چیزی از ایام انتخابات و وعده‌های نامزدهای انتخاباتی درباره رفع فیلترینگ در کشور نمی‌گذرد. با اینحال بعد از انتخابات به نظر می‌رسد که فضا به حالت عادی بازگشته است و خبری از وعده‌های اینچنینی نیست. با اینحال گسترش استارلینک در کشور باعث می‌شود، موضوعی که مدت‌ها است سوی قانونگذاران و نهادهای بالادستی پشت گوش انداخته شده به مرکز بحث تبدیل شود. اتفاقی که در شرف وقوع است. چنانکه پیمان مولوی، اقتصاددان در شبکه ایکس نوشت: «استارلینک بازی را عوض کرده و بعد مدتی اپراتور‌ها و سیستم فیلترینگ به خواهش و تمنا از مردم به استفاده از آن‌ها خواهند افتاد و این همان داستان ماهواره و ویدئو … است.»

با اینحال هنوز برخی اعتقاد دارند که برخی روش‌ها از جمله بالا بردن سرعت اینترنت در ایران می‌تواند مشکل را حل کند. چنانکه نوید کمالی، فعال سیاسی اصولگرا در صفحه شخصی خود نوشته است: «فراگیری استارلینک و هر نوع اینترنت ما‌هواره‌ای مشروط نحوه واکنش دولت‌ها به این پدیده است. اگر حکمرانی خردورزانه در پیش گرفته شود، شهروندان اینترنت با کیفیت بالا و قیمت مناسب را از مجاری معمول تهیه خواهند کرد و نیازی به گزینه‌های پرهزینه‌ای، چون استارلینک نخواهند داشت.»

به نظر می‌رسد ایران تا زمانی که اتحاد دیگر کشورها برای همکاری استارلینک با دولت‌ها را نداشته باشد، موفق به پیش برد حقوقی موضع خود نخواهد شد. از سوی دیگر براساس نقشه ماهواره‌ای استفاده از استارلینک در ایران در حال گسترش است و خیلی‌ها معتقدند جلوگیری از گسترش این پدیده نیز همچون گسترش ویدئو و ماهواره شدنی نخواهد بود.