نقش امیرالمؤمنین در جلوگیری از تفرقه امت اسلامی

پس از رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله، امت اسلامی با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های تاریخ صدر اسلام مواجه شد؛ چالشی که به مسئله امامت و خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام بازمی‌گشت. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، در واقعه غدیر خم به صراحت جانشینی علی علیه‌السلام را به‌عنوان رهبر آینده مسلمانان معرفی کرد. اما با رحلت ایشان، این توصیه نادیده گرفته شد و جریان‌هایی در جامعه اسلامی شکل گرفت که به‌طور جدی بر سر تعیین جانشین به اختلاف افتادند.

با این وجود، امیرالمؤمنین علیه‌السلام، علی‌رغم تمامی ناملایمات و نادیده گرفتن حق مسلم خلافت خویش، برای حفظ وحدت اسلامی و جلوگیری از فروپاشی جامعه مسلمانان در برابر دشمنان داخلی و خارجی، تصمیم به صبر و بردباری گرفت. حضرت در این باره می‌فرماید: «.. پس از ارزیابى درست، صبر و بردبارى را خردمندانه‌تر دیدم. پس صبر کردم در حالى که گویا خار در چشم و استخوان در گلوى من مانده بود؛ فَرَأَیْتُ أَنَّ الصَّبْرَ عَلَى هَاتَا أَحْجَى فَصَبَرْتُ وَ فِی الْعَیْنِ قَذًى وَ فِی الْحَلْقِ شَجًا أَرَى تُرَاثِی نَهْباً.»

وحدت امت اسلامی در آن زمان، امری حیاتی بود که می‌توانست از تفرقه و بی‌ثباتی که دشمنان اسلام از آن سوءاستفاده می‌کردند، جلوگیری کند. امیرالمؤمنین علیه‌السلام به خوبی درک کرده بود که هرگونه شکاف در میان مسلمانان، فرصتی برای دشمنان خارجی خواهد بود تا از تفرقه میان مسلمانان بهره‌برداری و جامعه اسلامی را تضعیف کنند. از همین رو، حضرت به جای مقابله مستقیم، راهبرد وحدت و صبر را برگزید تا از تفرقه میان امت و فروپاشی جامعه مسلمانان جلوگیری کند.

این موضع‌گیری امیرالمؤمنین علیه‌السلام، نشان از اهمیت عمیق وحدت در جامعه اسلامی دارد. در شرایطی که بسیاری از صحابه و یاران حضرت با ناملایمات و ظلم‌های بزرگی روبرو بودند، علی علیه‌السلام همچنان به حفظ یکپارچگی و همبستگی امت می‌اندیشید و از هرگونه اقدام که می‌توانست به اختلافات بیشتر دامن بزند، خودداری کرد. اگر ایشان در آن زمان دست به مقابله و درگیری می‌زد، احتمال فروپاشی و تجزیه امت اسلامی وجود داشت که تنها به سود دشمنان اسلام تمام می‌شد.

نتیجه آنکه در طول تاریخ اسلام، اهمیت وحدت همواره یکی از موضوعات کلیدی بوده است و تجربه سقیفه نشان داد که هرگاه اختلافات داخلی از کنترل خارج شوند، موجب ضعف و شکست جامعه اسلامی در برابر دشمنان خارجی خواهد شد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام به‌عنوان پیشوای حقیقی امت، با پذیرش شرایط دشوار، درس بزرگی از صبر و استقامت برای حفظ انسجام مسلمانان به جا گذاشت. این اقدام، الگویی ماندگار برای نسل‌های بعدی شد تا در مواجهه با اختلافات، همواره حفظ وحدت را اولویت قرار دهند و از تفرقه‌افکنی که به ضعف و تضعیف جامعه اسلامی می‌انجامد، خودداری کنند.

امروزه متأسفانه شاهد هستیم که عده‌ای به نام تشیع، به جای تلاش برای حفظ وحدت، بر طبل تفرقه می‌کوبند و در عین حال، خود را پیروان امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌نامند. این جریان که بخشی از آن به سرویس‌های جاسوسی دشمن وابسته است، با بزرگنمایی نقاط اختلاف بین شیعه و سنی، زمینه‌های کینه و دشمنی میان مسلمانان را فراهم می‌کند. در حالی که سیره امیرالمؤمنین علیه‌السلام بر وحدت و همبستگی امت اسلامی تأکید داشت و ایشان برای جلوگیری از تفرقه در جامعه اسلامی، صبر و بردباری پیشه کردند.

این رویکرد تفرقه‌افکنانه نه تنها مغایر با آموزه‌های اصیل اسلامی و سیره اهل بیت علیهم‌السلام است، بلکه دشمنان اسلام را نیز در رسیدن به اهدافشان یاری می‌کند. ایجاد اختلاف و نفرت بین مذاهب اسلامی، زمینه‌ساز ضعف و تضعیف جامعه مسلمانان می‌شود و فرصت‌های سوءاستفاده را برای دشمنان مهیا می‌کند. وظیفه همه مسلمانان، به ویژه پیروان اهل بیت علیهم‌السلام، تلاش برای حفظ وحدت و مقابله با هر گونه تفرقه‌افکنی است تا از یکپارچگی و استحکام جامعه اسلامی حفاظت کنند.

منبع: تسنیم