چگونه مالیات را محاسبه کنیم؟

به گزارش صد آنلاین، با افزایش پیچیدگی قوانین مالیاتی و تغییرات مداوم در نرخ‌ها، درک صحیح از نحوه محاسبه مالیات بر درآمد می‌تواند به شما کمک کند تا از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید و در عین حال از مزایای قانونی آن بهره‌مند شوید
مالیات و انواع آن

به گزارش بانک اول مالیات در کشور‌های مختلف، انواع متفاوتی دارد و به‌ صورت‌های متنوعی پرداخت می‌شود. اما در کشور ایران بر اساس قوانین مالیاتی، مالیات‌ها به دو دسته مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم تقسیم می‌شوند. این دسته‌ها نیز خود به دسته‌بندی‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شوند که در جدول زیر قابل مشاهده است:
انواع مالیات     مالیات مستقیم     مالیات بر درآمد     مالیات درآمد حقوق
مالیات درآمد اجاره املاک
مالیات درآمد مشاغل
مالیات درآمد اشخاص حقوقی
مالیات درآمد اتفاقی
مالیات درآمد کشاورزی
مالیات بر دارایی     مالیات بر ارث
مالیات بر تمبر
مالیات غیرمستقیم     مالیات بر واردات     حق گمرکی
حق ثبت
سود بازرگانی
واردات اتومبیل
مالیات بر مصرف و فروش     درآمدهای نفتی
سیگار
ارزش افزوده

نکته: مالیات یک هزینه اجتماعی است که تمام افراد جامعه موظف به پرداخت آن هستند. دسته‌بندی مالیات طبق دستورات دولت و به دست سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود. اگر این مالیات‌ها را به موقع پرداخت نکنید، توسط دولت مشمول جریمه مالیاتی خواهید شد.
مالیات بر درآمد حقوق ۱۴۰۳

بسیاری از افراد جامعه به عنوان کارمند در ادارات و شرکت‌های دولتی یا خصوصی فعالیت می‌کنند. همه این افراد باید مبلغی از حقوق خود (که در واقع درآمد خالص آن‌ها است) را به عنوان مالیات بر درآمد حقوق به دولت پرداخت کنند. این مالیات در هنگام پرداخت حقوق توسط کارفرما کسر شده و به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌شود.

نکته: مالیات بر حقوق معمولا بر اساس یک نرخ تصاعدی محاسبه می‌شود، به این معنی که با افزایش درآمد، نرخ مالیات نیز افزایش می‌یابد. در بسیاری از کشورها، جدول مالیات حقوق به صورت پله‌ای است، یعنی درآمدهای بالاتر در پله‌های بالاتری از نرخ مالیات قرار می‌گیرند.

طبق بررسی و مصوبه مجلس، مالیات حقوق ۱۴۰۳ مبلغ ۱۴۴ میلیون تومان سالیانه در نظر گرفته شده که این مبلغ برای هر ماه ۱۲ میلیون تومان است. یعنی اگر هر شخص ماهانه کمتر از ۱۲ میلیون تومان حقوق دریافت کند، از پرداخت مالیات بر حقوق معاف خواهد بود. برای مبالغ بالاتر نیز نرخ مالیات بر حقوق به صورت زیر خواهد بود:
ردیف     حقوق مشمول مالیات (تومان)     نرخ مالیات حقوق
۱     ۰ تا ۱۲.۰۰۰.۰۰۰     معاف از مالیات
۲     ۱۲.۰۰۰.۰۰۱ تا ۱۶.۵۰۰.۰۰۰     ۱۰%
۳     ۱۶.۵۰۰.۰۰۱ تا ۲۷.۰۰۰.۰۰۰     ۱۵%
۴     ۲۷.۰۰۰.۰۰۱ تا ۴۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۰%
۵     بیشتر از ۴۰.۰۰۰.۰۰۰     ۳۰%

مالیات بر درآمد اجاره املاک ۱۴۰۳

مالیات بر درآمد اجاره ملک نوعی از مالیات بر درآمد املاک و مستغلات است که در زمان اجاره املاک، از صاحب‌خانه دریافت می‌شود. اگر موجر شخص حقیقی باشد، مالیات بر درآمد اجاره (پس از کسر ۲۵%) به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه می‌شود.

نکته: تفاوتی در نوع کاربری املاک برای دریافت مالیات وجود ندارد. این به آن معناست که هم املاک مسکونی و هم املاک تجاری و اداری مشمول قانون مالیات بر درآمد اجاره ملک سال ۱۴۰۳ می‌شوند که میزان اجاره‌ بهای این املاک، تعرفه نهایی مالیات را تعیین می‌‌کند. در واقع طبق ماده ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات بر اجاره املاک به ۷۵ درصد اجاره بهای تعیین شده تعلق می‌گیرد.

به این ترتیب نرخ محاسبه مالیات بر درآمد اجاره برای مالکین حقیقی بر اساس جدول زیر تعیین می‌شود:
ردیف     درآمد سالیانه مشمول مالیات     نرخ مالیات (سالانه)
۱     تا ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۱۵%
۲     مازاد بر ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۰%
۳     مازاد بر ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۵%

مالیات بر درآمد مشاغل ۱۴۰۳

مشاغل و کسب‌وکارها دارای نرخ مالیاتی مشخصی هستند که باید به صورت سالانه پرداخت کنند. میزان مالیات بر درآمد مشاغل بر اساس هزینه‌ها و درآمدهای سالانه که در خود فرم خود اظهاری ثبت شده‌اند محاسبه می‌شود. در محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل هرچقدر درآمد خالص بیشتری کسب شده باشد، نرخ مالیات نیز بیشتر می‌شود.

نکته: تمامی اشخاص حقیقی که شغل و درآمد دارند، مشمول پرداخت این نوع مالیات می‌شوند. طبق تعریف سازمان امور مالیاتی، کلیه اصناف، کسبه، صاحبان کارخانه‌ها، کارگاه‌های تولیدی و غیره به نسبت درآمدی که به دست می‌آورند، باید مالیات آن را پرداخت نمایند. همچنین تمامی اشخاصی که به مشاغل آزاد می‌پردازند، مشمول مالیات مشاغل خواهند بود.
ردیف     میزان درآمد اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل (تومان)     نرخ مالیات (سالانه)
۱     تا ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۱۵%
۲     مازاد بر ۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۰%
۳     مازاد بر ۴۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۵%

مالیات بر درآمد اتفاقی ۱۴۰۳

مطابق ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد نقدی و غیرنقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی و یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌کند، مشمول مالیات اتفاقی است. به عنوان مثال، اگر شخصی در قرعه‌کشی خرید کالا جایزه‌ای نصیبش شود، شخص منتفع مشمول مالیات بر درآمد اتفاقی خواهد بود. نرخ مالیات بر درآمد اتفاقی در خصوص اشخاص حقیقی به شرح زیر است:
ردیف     مبلغ (تومان)     نرخ مالیات
۱     تا ۵۰.۰۰۰.۰۰۰     ۱۵%
۲     مازاد بر ۵۰.۰۰۰.۰۰۰ تا ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۰%
۳     مازاد بر ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰     ۲۵%
 
مالیات بر درآمد کشاورزی ۱۴۰۳

طبق متن ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از تمامی فعالیت‌های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبورداری و طیور، صیادی و ماهی‌گیری، احیای مراتع و جنگل‌ها و غیره از پرداخت مالیات معاف است. یعنی بر طبق این قانون به زبان ساده؛ تمامی فعالیت‌های زیرمجموعه کشاورزی از پرداخت مالیات معاف هستند.

محاسبه مالیات بر درآمد یک فرآیند ضروری است که نیاز به دقت و آگاهی دارد. با شناخت مراحل مختلف، از جمع‌آوری اطلاعات مالی تا اعمال معافیت‌ها، می‌توانید به راحتی مالیات خود را محاسبه کنید و از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کنید. همچنین، آگاهی از قوانین و تغییرات مالیاتی به شما این امکان را می‌دهد که از مزایای قانونی بهره‌مند شوید.