اهمیت وحدت امت اسلام از منظر قرآن

وقتی به قرآن نگاه می‌کنیم، آیاتی را می‌یابیم که به همراهی و همدلی برادران مسلمان تأکید دارند. این مبانی که گسترش یابند و در بین مسلمانان رواج پیدا کنند، می‌توانند به وحدت ما کمک کنند. چون همه ما به قرآن به عنوان کتاب مقدس آسمانی اعتقاد داریم و آن را به عنوان کتابی مصون از تحریف می‌پذیریم، این خود می‌تواند عاملی برای وحدت نظر مسلمانان باشد.

اگر شواهد قرآنی در زمینه وحدت مسلمانان وجود داشته باشد، احتمالاً اختلافات و نزاع‌ها کاهش می‌یابد. یادآوری این شواهد می‌تواند تأثیرگذار باشد. وقتی که ما به عنوان شیعه و برادرم از اهل سنت با آیات قرآن و روایات پیامبر اکرم (ص) در این زمینه آشنا شویم، متوجه خواهیم شد که دغدغه پیامبر و ائمه معصومین حول محور وحدت و همگرایی است. هدف ما این است که به مبانی قرآنی و روایی در زمینه تقریب بپردازیم.

گاهی اوقات، ما انسان‌ها، چه به صورت فردی و چه جمعی، آن‌چنان در علایق و باور‌های خود غرق می‌شویم که یا دنیای بیرون را نمی‌بینیم، یا آن را از دریچه باور‌های خود مشاهده می‌کنیم. قرآن نیز به این موضوع اشاره دارد: «کُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ».

قرآن کتاب وحدت است، به دو معنا: نخست اینکه قرآن کتاب توحید است و همه آیات قرآن به نوعی مرتبط با توحید هستند، چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم، زیرا ما را به سوی خدای واحد دعوت می‌کند. این توحید سنگ بنای جامعه اسلامی است. اگر همه به خدای واحد اعتقاد داریم، باید در عمل نیز جامعه‌ای توحیدی تشکیل دهیم.

کعبه نیز نماد همدلی و هم‌جهتی ماست؛ هم‌جهت به لحاظ فیزیکی، قلبی و دینی. قرآن در آیاتش خطاب به مؤمنان زبان واحدی دارد و از آنها می‌خواهد که در کنار یکدیگر قرار گیرند. خداوند در این خطاب، جنبه یکپارچگی و وحدت مسلمانان را مورد تأکید قرار می‌دهد و به نظر می‌رسد که قرآن اختلافات درونی را به رسمیت نمی‌شناسد. این نکات می‌توانند الهام‌بخش ما در مسیر تقریب و همدلی باشند.

نکته دوم اینکه قرآن به ما می‌گوید که در نزاع و جدال نباشید، چرا که این باعث ضعف و ناتوانی شما می‌شود: «وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِیحُکُمْ» یادآوری می‌کند که وقتی درگیر اختلاف و نزاع شویم، نیروی‌مان تحلیل می‌رود و درجا می‌زنیم. این اصل عقلانی است که قرآن بر آن تأکید دارد.

همچنین در آیه «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» به ما می‌گوید که باید به ریسمان الهی چنگ بزنیم و از تفرقه پرهیز کنیم. این بیان، هم نشان‌دهنده وجوب و هم فوریت اتحاد ماست. قرآن یادآور می‌شود که زمانی دشمن یکدیگر بودید و در یکدیگر وحدت نداشتید، اما وحی الهی شما را به هم پیوند داد و به برادری دعوت کرد. «فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا» یعنی شما برادر شدید. این پیوند ایمانی، شما را به هم متصل می‌کند.

آیه دیگری نیز می‌فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا». این تنوع از نظر ظاهری و زبانی برای شناخت یکدیگر است، نه برای تفرقه. در واقع باید توجه داشت که اختلاف با تفرقه متفاوت است. ما برادر هستیم و نباید تفرقه‌ای در میان ما باشد، زیرا همگی از یک پدر و مادر آفریده شده‌ایم. قرآن این نکته را به کرات یادآوری می‌کند.

منبع: تسنیم