بیروت ایستاده است | فرهیختگان آنلاین

قرار بود که زندگی در لبنان آنقدر سخت شود که مردم جنوب، همان‌ها که سال ۲۰۰۰ رژیم صهیونیستی را خفت دادند و زمین‌شان را از صهیونیست‌ها خالی کردند، همان‌ها که سال ۲۰۰۶ در جنگ ۳۳ روزه ایستادند و مقاومت کردند، حزب‌الله را وادار کنند سلاح را زمین بگذارد. حزب‌الله و مردم جنوب در همه سال‌های منتهی به امروز که جنگ با رژیم‌صهیونیستی تقریبا رسما آغاز شده، علیه حمله‌ای که زندگی را برایشان گران و سخت و طاقت‌فرسا کرده بود، مقاومت کرده‌اند. در طی این سال‌های فشار حداکثری به مقاومت مردمی، هیچ صدای رسایی مبنی‌بر خلع سلاح حزب‌الله از مردم جنوب لبنان شنیده نشد. مردم جنوب و حتی عقلای دیگر طوائف لبنان می‌دانستند که اگر حزب‌الله سلاح زمین بگذارد، اژدهای رژیم از بلعیدن کل لبنان ابایی ندارد. «جامعه جهانی» هم در کمال خونسردی ابراز نگرانی کرده و رسیدن تانک‌های صهیونیستی به بیروت را تماشا می‌کند. جنگ برای مردم لبنان چند سال است که آغاز شده، از همان روزی که سید‌حسن نصر‌الله در پاسخ به تهدیدات رژیم‌صهیونیستی در قضیه میدان نفتی کاریش گفت: «برای مردم ما شرافتمندانه‌تر آن است که در میدان جنگ شهید شوند تا اینکه در صف‌های نان تلف شوند.» 

حمله اسرائیل به زندگی روزمره 

«لبنان شبیه هیچ جای دیگر نیست.» این را یک دانشجوی لبنانی به من گفت، چند ماه قبل از اینکه پایم به لبنان باز شود. بعد‌ها فهمیدم که درست‌ترین گزاره درباره لبنان همان جمله است که بار اول از دهان آن دانشجوی جوان شنیدم. تصویر بیروت غرق در نور و سرخوشی در اولین مواجهه‌ام با این شهر، وقتی که اتوبان‌های در ظلمات فرورفته منتهی به فرودگاه را دیدم و فهمیدم دولت ورشکسته لبنان سال‌هاست از تامین برق کشور عاجز است. به لطف تحریم‌های عربی-غربی و احزاب وابسته به عربستان سعودی، امارات و غرب، در سال‌های پس از انفجار بندر بیروت و کرونا، تتمه تامین اجتماعی و امکانات عمومی لبنان هم خصوصی شد و مردم لبنان ماندند با آب آشامیدنی، برق و گازی که باید به قیمت دلار بهایش را پرداخت می‌کردند؛ نان که روزبه‌روز گران‌تر می‌شد؛ دلار که روزانه قیمتش بالا می‌رفت و لیره لبنانی را از حیثیت و آبرو می‌انداخت. لبنان در سال‌های اخیر بالاترین تورم غذا در جهان را به خود دید. این کشور تورم ۱۷۱ درصدی را در سال ۲۰۲۲ میلادی چشید (به گزارش بانک جهانی). بانک‌های سوئیس خاورمیانه به لطف شیوخ عرب، یکی پس از دیگری ورشکسته می‌شدند و اندک پول مردم را بلوکه می‌کردند. همان موقع بود که بانک جهانی اعلام کرد که هشتاد درصد مردم لبنان زیر خط فقر به سر می‌برند و طبقه متوسط عملا در این کشور از بین رفته است. 

سرزمین طائفه‌ها

چشم‌انداز پیچیده اجتماعی-سیاسی لبنان تحت تاثیر نظام تاریخی فرقه‌ها و قبایل شکل گرفته است که در طول قرن‌ها توازن ظریفی از همزیستی را بین جوامع متنوع خود فراهم کرده است. این کشور خانه‌‌ گروه‌های مذهبی و قومی متعددی از جمله مسیحیان مارونی، مسلمانان سنی، مسلمانان شیعه و دروزی‌ها و دیگر گروه‌هاست. این بافت چندفرقه‌ای به‌طور سنتی اجازه می‌دهد تا درجه‌ای از هماهنگی وجود داشته باشد؛ اما تاثیر مداخلات استعماری و درگیری‌های ژئوپلیتیکی در منطقه بذرهای اختلاف و تفرقه را بین این گروه‌ها پراکنده کرده است. 

در سال‌های اخیر، به‌ویژه در طول جنگ داخلی سوریه، ظهور داعش در شمال لبنان و تحریم‌های اقتصادی که علیه لبنان اعمال شده، شکاف‌های فرقه‌ای را تشدید کرد. تحریم‌های اقتصادی که به‌ دلیل خلع سلاح و تسلیم کردن مقاومت مردمی حزب‌الله اعمال شد، روابط بین فرقه‌های مختلف را تحت فشار قرار داد و تنش‌های اجتماعی را تشدید کرد. 

با این حال، اخیرا‌ حملات نظامی رژیم‌صهیونیستی به لبنان باعث ایجاد تغییر شگفت‌انگیزی در احساسات عمومی شده و منجر به بازسازی اعتماد میان جوامع مختلف و حزب‌الله شده است. در شهرهایی مانند طرابلس و صیدا، که به‌طور تاریخی تحت تسلط گروه‌های جمعیت سنی و احزاب اخوانی-سلفی بوده ‌است، افزایش قابل توجهی در حمایت از حزب‌الله مشاهده شده که نشان‌دهنده‌‌ ترمیم شکاف‌های اجتماعی و طائفه‌ای در لبنان است و نشان می‌دهد که شهروندان دفاع از کشور را بر وابستگی‌های فرقه‌ای ترجیح می‌دهند. 

یکی از نمونه‌های بارز این احساس تجدیدشده‌‌ وحدت، در پی انفجار پیجر‌های اعضای حزب‌الله اتفاق افتاد که منجر به تلفات قابل توجهی در میان اعضای حزب‌الله شد. در یک نمایش بی‌سابقه از همبستگی، افراد از فرقه‌های مختلف، از جمله جوامع سنی و مسیحی، در اهدای خون برای حمایت از مجروحین شرکت کردند. این عمل فراتر از مرزهای فرقه‌ای رفته و تعهد جمعی به ایستادن در کنار یکدیگر در زمان بحران را نشان داد. 

جنگ، ترمیم گسل‌های اجتماعی

 حملات خونین دو روز گذشته رژیم‌صهیونیستی موجی از همدردی و همبستگی عمومی و حمایت از صدها قربانی را به دنبال داشت. کمپین‌های انتقال خون و پزشکان داوطلب به تلاش‌های امداد و درمان پیوستند. مقامات رسمی دولت لبنان و جناح‌های سیاسی که با حزب‌الله در تنش بودند، مانند جریان ملی آزاد و حزب سوسیالیست ولید جنبلاط نیز به حمایت از این گروه پرداختند. موضع آنها، حتی اگر نمادین باشد، موج شک و ترسی را که مخالفان سنتی حزب‌الله برانگیختند، کاهش داد. 

به گزارش روزنامه النهار چاپ بیروت، ساکنان جنوب لبنان که به دلیل افزایش درگیری‌ها مجبور به کوچ اجباری از جنوب شده‌اند، به شهرهای شمالی نقل مکان می‌کنند و از سوی جوامع سنی و مسیحی به گرمی پذیرفته می‌شوند. به گواهی خبرنگار الاخبار چاپ بیروت با وجود افزایش قیمت نسبی در اقلام ضروری، در ضاحیه جنوبی بیروت، مالکان سوپرمارکت‌ها هیچ نشانه‌ای از هجوم وحشت‌زده مصرف‌کنندگان برای ذخیره‌سازی و خرید کالاها مشاهده نکرده‌اند. این واکنش‌ها نشان‌دهنده تاب‌آوری جامعه لبنانی است که علی‌رغم تحمل سختی‌های شدید ناشی از جنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی گذشته، همچنان ظرفیت چشمگیری برای بازسازی و بهبودی از خود نشان می‌دهد. جامعه لبنان به‌ویژه مردم جنوب لبنان، به علت همسایگی با رژیم‌صهیونیستی تجربه جنگ‌های گسترده و درگیری‌های مستقیم کنترل‌شده مکرر با رژیم‌صهیونیستی را دارد و در طی سال‌ها، خصومت رژیم‌صهیونیستی را در زندگی روزمره خود‌ زیست کرده است. به همین دلیل این کشور، علی‌رغم تحریم‌های اقتصادی که بنیه کشور را قدری فرسوده کرده است، جامعه‌ای تاب‌آور در برابر جنگ است. در حالی که ساختار فرقه‌ای لبنان اغلب موجب فعال شدن نقص‌های اجتماعی شده، اما درگیری‌ها و بحران‌های اخیر به‌طور پارادوکسیکالی حس جدیدی از وحدت حول مقاومت حزب‌الله را در میان گروه‌های مختلف لبنان پرورانده است.