خبرگزاری آنا؛ سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی در قالب برنامه پنج ساله راهبردی عملیاتی، مهر ۱۴۰۰ رونمایی شد و دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه «نظام‌نامه پیاده‌سازی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی» را اسفند همین سال به رؤسای استان‌ها و واحدهای ویژه دانشگاهی ابلاغ کرد.
ازجمله بسته‌های کاری سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی(برنامه پنج‌ساله راهبری عملیاتی ۱۴۰۰- ۱۴۰۵) برای تحقق سند دانشگاه اسلامی و دیگر اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری که در بند برنامه راهبردی به عنوان راهکنش‌های ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی تعیین شده است «بازآرایی ساختار نظام آموزشی با تأکید بر حوزه‌های دانشی میان‌رشته‌ای و ایجاد دانشکدههای موضوع‌محور و فناوری و گروه‌های دانش‌محور درون آنها»ست.
طهرانچی: دانشکدههای موضوعی و فناوری برای حل پژوهش دسته‌جمعی مسئله‌محور مطابق با خیزش دوم علمی راه‌اندازی شده‌اند
محمد علی‌اکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی آبان ۱۴۰۱ در جلسه شورای منتخبین گروه‌های تخصصی علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد استان اصفهان انجام اقدامات با نگاه ارتقای کیفیت را خواستار شده و عنوان می‌کند: «موردی مهمی که در معاونت آموزشی دنبال می‌کنیم و امیدواریم که در آینده‌ای بسیار نزدیک این هدف را عملی کنیم، دانشکدههای موضوعی در حوزه‌های مختلف و علوم کاربردی متفاوت به‌خصوص در علوم پایه است؛ زیرا با آغاز به کار دانشکدههای موضوعی، علوم پایه احیا خواهند شد.»
معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه می‌دهد: «باید نخست روی دانشکده‌هایی که چندوجهی و قابل دفاع هستند، تمرکز کنیم و دوم اینکه حرف روز دنیا و نیاز درجه اول کشور اکنون و آینده خواهند بود. به‌عنوان‌نمونه دانشکده هوش مصنوعی یکی از این موارد است؛ زیرا ۱۰ سال آینده دنیا مختص هوش مصنوعی و کاربرد آن در زندگی روزمره خواهد بود.»
سعید آزادیان در سمت دبیری شورای گسترش، آمایش، برنامه‌ریزی و کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی دی ۱۴۰۲ گفته است که به صورت تجمیعی در هر سه معاونت علوم تربیتی و مهارتی، علوم انسانی و هنر و علوم مهندسی و کشاورزی این دانشگاه، ۱۰۳ گزینه راه‌اندازی دانشکده موضوعی در کشور استخراج شده است. در مواردی هم پیشنهاد تقویت پشتیبان داریم و اکنون نمی‌توانیم راه‌اندازی کنیم؛ اما باید برنامه ریزی کنیم ظرف یکسال آینده ظرفیت‌ها ایجاد و در نهایت وارد فاز اجرایی راه‌اندازی شود.
محمد علی‌اکبری معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی بهمن ۱۴۰۲ در بیستمین جلسه هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز تأکید می‌کند که واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی باید با توجه به شرایط آمایشی و توانمندی‌های منطقه، دانشکدههای موضوعی را ایجاد کنند.
علی‌اکبری تیر ۱۴۰۳ هم در نشست هم‌اندیشی مدیران گروه‌های آموزشی استان گیلان این دانشگاه با اشاره به راه‌اندازی دانشکدههای موضوعی عنوان می‌کند: «در تلاش هستیم تا دانشکده تک‌رشته‌ای به دانشکده موضوعی تبدیل شود یعنی در دانشکده‌هایی که رشته محور بود مثلاً دانشکده شیمی، دانشکده ریاضی و یا دانشکده مهندسی برق، این رشته ملاک ما در انتخاب دانشکده بود ولی با انتخاب دانشکده‌هایی مانند دانشکده هوش مصنوعی، این موضوع مطرح می‌شود؛ اما دلیلی در وجود این رشته دانشگاهی در آن نیست و نوع رشته‌هایی که می‌توان در این دانشکده‌ها تعریف کرد بستگی موضوعی با رشته‌های تخصصی دارد مانند رشته‌های مهندسی پزشکی و فیزیک و روانشناسی که با نام‌گذاری دانشکده‌ها سنخیت داشته باشد.»
علی‌اکبری بیان می‌کند: «نگاه دانشگاه آزاد اسلامی به دانشکدههای موضوعی، نوع مشارکتی است که رشته‌های تحصیلی در آن دانشکده می‌توانند داشته باشند و باید تلاش کنیم تا دانشکدههای تک‌رشته‌ای به دانشکدههای موضوعی تبدیل شوند.»
علی‌اکبری: نگاه دانشگاه به دانشکدههای موضوعی، نوع مشارکتی است که رشته‌های تحصیلی در آن دانشکده می‌توانند داشته باشند و باید تلاش کنیم تا دانشکدههای تک‌رشته‌ای به دانشکدههای موضوعی تبدیل شوند
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اما در دیدار نوروزی ۱۴۰۳ با کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی تأکید می‌کند که در نگاه جدید، دانشگاه آزاد اسلامی به دنبال ایجاد شبکه دانشکدههای موضوعی است. تاکنون دانشکدههای موضوعی حمل‌ونقل، هوش مصنوعی، هنر و رسانه، غذا و فراسودمندها، فرهنگ و تمدن، انرژی و… در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد شده و هدف از آن، رسیدن به دانایی گروهی است؛ چراکه دانایی فردی را گروه شکل می‌دهد؛ اما دانایی گروهی را مسئله گروهی شکل می‌دهد و موضوع گروهی لازم است. این مدل یک منطق زنجیره‌ای برای شکل‌دهی دانشگاهی است که می‌خواهد از دانایی فردی به توانایی اجتماعی برسد. اگر این منطق را نداشته باشیم، دانشگاه به جامعه متصل نخواهد شد.
طهرانچی به‌تازگی و در دهمین گردهمایی فعالان زیست‌بوم نوآوری و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران هم(مهر ۱۴۰۳) اظهار می‌کند: «دوره دوم خیزش علمی مبتنی بر حل مسئله و پژوهش‌محور است. رهبری به شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره می‌کنند. دانشکدههای موضوعی و فناوری برای حل پژوهش دسته‌جمعی مسئله‌محور مطابق با خیزش دوم علمی راه‌اندازی شدند.»
پیرو این تأکید و خواسته‌های رئیس، معاونان و مسئولان و همزمان ابلاغ «نظام‌نامه پیاده‌سازی سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی»، بخش آموزشی و مهارتی واحدهای دانشگاهی با کمک بخش‌های دیگر دست به کار شدند و با برنامه‌ریزی‌های گوناگون و مصوبات مختلف در این راستا، دانشکدههای موضوعی را پیگیری و راه‌اندازی کردند تا جایی که در چندین مرکز استان این دانشکدگان از مهر ۱۴۰۳ فعال شدند و در برخی واحدهای دانشگاهی در حال تصویب و راه‌اندازی هستند تا جامه عمل به سند تحول و تعالی دانشگاه پوشانده شود.
احمدعلی ثابتان شیرازی معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار آنا در شیراز می‌گوید: «براساس تأیید صورت پذیرفته از سوی معاونت علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، طی احکام صادره از طرف رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان فارس روسای چهار دانشکده واحد شیراز تعیین و منصوب شدند.»
ثابتان شیرازی می‌افزاید: «با ارزیابی‌های صورت گرفته توسط معاونت‌های موضوعی دانشگاه آزاد اسلامی، اکنون در حوزه فنی و مهندسی چهار دانشکده برای دانشگاه آزاد اسلامی شیراز مصوب شده که عبارتند از دانشکده علوم و فناوری‌های زیست اجتماعی و کوانتومی، دانشکده فضای مجازی، هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته، دانشکده مهندسی ساخت و فناوری‌های صنعتی و دانشکده صنعت ساختمان و محیط زیست.»
پژمان فاضلی معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد هم در گفت‌وگو با خبرنگار آنا از آغاز کار دانشکدههای هوش مصنوعی و فناوری‌های اجتماعی، صنعت ساختمان و محیط زیست و تعلیم و تربیت اسلامی در این واحد جامع دانشگاهی خبر داده و هدف از راه‌اندازی این سه دانشکده را ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی، ارتقای پاسخگویی و قابلیت حل مسئله و فعالیت منسجم و هم افزایی شبکه‌ای در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی و ارتقای سطح علمی دانشگاه و افزایش سطح مشارکت اعضای هیأت علمی عنوان می‌کند.
فاضلی توسعه سیستم‌های هوشمند مبتنی بر فناوری‌های نوین فوتونیکی را از مهم‌ترین مأموریت‌های دانشکده هوش مصنوعی و فناوری‌های اجتماعی و پیشرفته عنوان می‌کند و مأموریت دانشکده صنعت ساختمان و محیط زیست را راهکار‌های کنترل و کاهش مصرف انرژی در ساختمان با بهینه سازی طرح‌های معماری، تأسیسات مکانیکی، تأسیسات برقی و سازه و تولید و انتخاب مصالح ساختمانی و تجهیزات می‌داند.
دانشگاه آزاد اسلامی در ساختار جدید خود، راه‌اندازی دانشکدگان موضوعی را در دستورکار قرار داده که ۲۲ دانشکده موضوعی براساس ظرفیت‌های هر استان در حال شکل‌گیری است
معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد بیان می‌کند: «دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد با هدف ارتقای دانش و فناوری به توسعه سیستم‌های هوشمند مبتنی بر فناوری‌های نوین فوتونیکی می‌پردازد تا با ترکیب هوش مصنوعی و فوتونیک، راه حل‌های نوآورانه‌ای برای بهبود عملکرد افزاره‌های نوری و الکترونیکی و افزایش کارآیی در صنایع مختلف ارائه دهد.»
فاضلی اظهار می‌کند: «دانشگاه آزاد اسلامی شهرکرد با بهره مندی از استادان بنام و باتجربه خود به ویژه در حوزه صنعت ساختمان می‌تواند نقش مهمی را در ایجاد زیست بوم فناور تخصصی ساختمان ایفا کند.راه‌اندازی سیستم مناسب برای شناسایی ایده‌های تخصصی، ایجاد ارتباط صاحبان ایده با سیستم‌های تجاری‌سازی و توسعه فناوری‌های نوین هم از اهدافبلند مدت کارگروه‌های تخصصی در حوزه صنعت ساختمان و محیط زیست است.»
حسین کلانتری خلیل آباد سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز و واحد کرج اعلام کرده بود که در حوزه علوم انسانی سه دانشکده موضوعی ازجمله جامعه و حکمرانی، فرهنگ و تمدن و هنر و رسانه و در حوزه علوم، مهندسی و کشاورزی از ۷ دانشکدگان مصوب، ۶ مورد از جمله علوم و فناوری‌های همگرا و کوانتومی، مهندسی ساخت و فناوری‌های صنعتی، مهندسی ساختمان و محیط زیست، کشاورزی، آب، غذا و فراسودمندها، مهندسی ترافیک و لجستیک و فضای مجازی و هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته راه‌اندازی شده و یا در حال راه‌اندازی است.
حجت‌الاسلام حسن خیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی قم با بیان اینکه استان قم پاتوق علوم انسانی اسلامی می‌شود از تصویب نقشه راه پردیس علوم انسانی اسلامی در شورای تحول دانشگاه آزاد اسلامی خبر داده و اظهار می‌کند: «در همین راستای دانشکده موضوعی سبک زندگی و دانشکده مطالعات بنیادین هوش مصنوعی در این دانشگاه فعالیت می‌کنند.»
علی مهراس مهرابی معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه در گفت‌وگو با آنا از راه‌اندازی دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی در این واحد دانشگاهی خبر داده و اظهار می‌کند: «دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی از دانشکدگان جدید دانشگاه آزاد اسلامی است که با رویکرد جدید این دانشگاه در چینش دانشکده‌ها به‌صورت موضوع محور آغاز به کار کرده و با تأمین هرم هیئت علمی لازم، تأمین امکانات فیزیکی، آموزشی، کتابخانه و کارگاهی با مکاتبات اداری مورد نیاز، این دانشکده از ترم مهر امسال در واحد کرمانشاه فعال شده و آغاز به کار کرده است.
علی رضاپور رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر در گفت‌وگو با آنا از صدور مجوز راه‌اندازی دانشکده فضای مجازی، هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته در این واحد دانشگاهی برای نخستین‌بار در استان آذربایجان‌شرقی خبر داد.
محسن مرادی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان‌رضوی هم به‌تازگی با صدور احکام جداگانه سرپرستان دانشکدههای موضوعی را منصوب کرد. براین اساس، مهدی آذرنوش عضو هیئت علمی گروه کامپیوتر دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به‌عنوان سرپرست دانشکده هوش مصنوعی، فرهاد خام‌چین عضو هیئت علمی گروه عمران واحد مشهد به‌عنوان سرپرست دانشکده صنعت ساختمان و محیط‌زیست و مسعود نیازی عضو هیئت علمی گروه کامپیوتر واحد مشهد به‌عنوان سرپرست دانشکده ارتباطات و حمل و نقل دانشگاه آزاد اسلامی خراسان‌رضوی منصوب شدند.
آرش رنجبران رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌شرقی و واحد تبریز اظهار می‌کند: «در راستای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تحقق ظرفیت حل مسئله و نگاه ماموریت گرایانه دانشگاه، این مرکز آموزشی به ایجاد دانشکدههای موضوعی اقدام کرده است. در حوزه‌های مختلف دانشکده مهندسی ساخت و فناوری‌های صنعتی اسفند ۱۴۰۲ در واحد تبریز به‌عنوان نخستین دانشکده مهندسی ساخت و فناوری‌های صنعتی کشور راه‌اندازی شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز از اخذ مجوز دانشکدههای هنر و رسانه، فرهنگ و تمدن و تعلیم و تربیت اسلامی هم خبر داد.
شیرین‌کلام: دانشکدههای موضوعی مأموریت‌گرا هستند و هدفشان حل مسئله و چالش‌های اساسی سازمان‌ها و ارگان‌هاست
احمد شیرین‌کلام رئیس دانشکدگان فناوری همگرا و کوانتومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی با بیان اینکه نخستین دانشکده موضوعی، دانشکده علوم و فناوری‌های همگرا و کوانتومی است، اظهار می‌کند: «دانشکدههای موضوعی ماموریت‌گرا هستند و هدفشان حل مسئله و چالش‌های اساسی سازمان‌ها و ارگان‌هاست.»
شیرین‌کلام با اشاره به ماموریت دانشکدههای موضوعی بیان می‌کند: «یکی از مأموریت‌های اصلی، برنامه علمی در قالب نظام پایش و شناسایی مسئله‌هاست، دوم، مدارس عالی مهارت است که نخستین مدرسه مهارتی علوم همگرا به‌زودی افتتاح می‌شود. سوم، سرای نوآوری است که یکی از ارکان‌های ویژه به شمار می‌آید. تیم‌های استارت‌آپی و دانشجویی در قالب انجمن‌ها نیز از ماموریت‌های دانشکدههای موضوعی است.
محمدرضا ولیلو رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان آذربایجان‌غربی هم به آنا می‌گوید: دانشکدگان هوش مصنوعی، کسب و کار، صنعت ساختمان، حکمرانی، تعلیم و تربیت اسلامی، جامعه و رسانه و در این دانشگاه مصوب شده است. دانشکده تعلیم و تربیت و هوش مصنوعی راه‌اندازی و بقیه مصوب و در شرف انتخاب روسای دانشکده‌ها و گذراندن مراحل تجهیز هستند.
وی افزود: لیست گروه‌های دانشکدههای موضوعی در این دانشگاه عبارت است از دانشکده بازار و کسب و کار در گروه اقتصاد، مدیریت و حسابداری و مالی؛ دانشکده جامعه و رسانه در گروه روانشناسی عمومی، معماری و شهرسازی، جغرافیا، هنر، تربیت بدنی و علوم ورزشی، علوم اجتماعی، فرهنگ و ارتباطات و زبان و ادبیات فارسی؛ دانشکده تمدن و مطالعات جهان در گروه تاریخ و باستان شناسی، گردشگری و زیارت، زبان فرهنگ و ملل، محیط زیست انسانی، حقوق، فلسفه و الهیات و معارف اسلامی و علوم سیاسی؛ دانشکده فرهنگ و زندگی در همه دروس عمومی و دانشکده دولت و نظام اداری.
سیدمحمد جوادموسوی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر نیز با بیان اینکه توسعه رشته‌ها در حوزه مهارتی در رشته‌های هوانوردی، معدن، گردشگردی، فناوری تولیدات باغی، تولید و فرآوری انگور و … در دستور کار واحد کاشمر قرار دارد به آنا می‌گوید: «راه‌اندازی دانشکدههای موضوعی در حوزه پارلمان و آسیب‌های اجتماعی، ارتقای کیفیت‌های آموزشی، برندسازی و افزایش ظرفیت در حوزه مدارس سما، راه‌اندازی هنرستان هوانوردی دخترانه و پسرانه (مدرسه مجاور دانشکده مهارتی) و افزایش درآمد‌های غیرشهریه و خروج از زیان در پایان سال مالی ۱۴۰۱ از برنامه‌های سال ۱۴۰۳ این دانشگاه است.
به گزارش آنا، دانشگاه آزاد اسلامی در راستای دسته‌بندی‌های جدید دانشکدگان و به منظور تقسیم موضوعی رشته‌های تحصیلی بر اساس کاربرد‌های اجتماعیِ این رشته‌ها به ایجاد دانشکدگان در سطح کشور اقدام کرده و به این منظور با معیار تعداد رشته، تعداد عضو هیئت علمی و تعداد دانشجوی موجود در هر یک از زیرموضوعات دانشکدگان، تعدادی دانشکده در هر یک از واحدهای دانشگاهی کشور مصوب شده است.
دانشگاه آزاد اسلامی در ساختار جدید خود، راه‌اندازی دانشکدگان موضوعی را در دستورکار قرار داده که ۲۲ دانشکده موضوعی براساس ظرفیت‌های هر استان در حال شکل‌گیری است.
دانشکدههای موضوعی در راستای مأموریت تعریف شده خود عمل می‌کنند و ترکیب و ساختار آنها با استقرار مسئولان جدید دانشکده شکل خواهد گرفت، چنانچه «بازآفرینی ساختاری با شکل‌گیری دانشکدگان و دانشکدههای موضوعی» در بیانیه بیست و هفتمین اجلاس شورای دانشگاه آزاد اسلامی هم مورد تأکید قرار گرفت.
