وضعیت نیروی هوایی اوکراین ۲.۵ سال پس از حمله روسیه

پس از ۲.۵ سال جنگ، نیروی هوایی اوکراین و مجموعه جت های قدیمی شوروی از همه انتظارات فراتر رفته و در برابر تهاجم روسیه و تلاش ها برای از کار انداختن فرودگاه های این کشور مقاومت کرده اند. با این حال، پس از سال ها نبرد طاقت فرسا، نیروی هوایی اوکراین متحمل خسارات سنگینی شده است. در حالی که هنوز در حال فعالیت است، احتمالاً نیروی هوایی اوکراین در ظرفیت پایینی قرار دارد، فرسوده شده است، در حالی که هواپیماهای غربی قرار است در تعداد انبوه به این کشور فرستاده شوند (تاکنون تنها تعداد معدودی F-16 به این کشور داده شده است).

تلفات تایید شده

تا فوریه ۲۰۲۴، وزارت دفاع روسیه مدعی شده که ۵۷۴ فروند جنگنده اوکراینی را منهدم کرده است. این تلاش روس ها برای بزرگنمایی تلفات اوکراین کمی عجیب است، با توجه به اینکه این عدد فراتر از مجموع تعداد جنگنده هایی است که تاکنون اوکراین داشته است، حتی با احتساب جنگنده هایی که به این کشور اهدا شده است (و نیروی هوایی اوکراین هنوز در حال پرواز با آن هاست). کافی است بگوییم که اگر این عدد ادعایی روس ها را قبول کنیم، یعنی اینکه روسیه چندین بار تمام ناوگان جت های جنگنده نیروی هوایی اوکراین را به طور کامل نابود کرده است.

قبل از شروع جنگ، وبسایت فلایت گلوبال برآورد کرد (در سال ۲۰۲۱) که اوکراین ۴۳ فروند MiG-1 حدود ۱۲ فروند Su-24 ، همراه با ۱۷ فروند Su-25 و ۲۶ فروند Su-27 (در مجموع ۹۸ فروند جت جنگنده) در خدمت دارد. تلفات تایید شده اوکراین در برخی از جنگنده هایش از این اعداد بیشتر است.

بر اساس وبلاگ منبع باز Oryx، اوکراین تاکنون ۱۰۰ فروند هواپیمای بال ثابت خود را از دست داده است. این شامل ۳۳ فروند MiG-29 و ۱۵ فروند Su-27 همراه با ۲۰ فروند Su-25 و ۱۹ فروند Su-24 (شامل هواپیماهای آسیب دیده) است.

توجه داشته باشید که این احتمال وجود دارد که تایید شده روی زمین نابود شده اند، ممکن است ماکت بوده باشند. اوکراین (مانند بسیاری از کشورهای استقلال یافته پس از فروپاشی شوروی) مالک تعداد زیادی هواپیماهای قدیمی متعلق به دوران جنگ سرد است که دیگر هرگز پرواز نخواهند کرد. این امکان وجود دارد که حداقل تعداد کمی از هواپیماهای منهدم شده در پایگاه‌های هوایی، از هواپیماهای قدیمی باشند که به عنوان اهداف واقعی به کار گرفته شده اند.

جت های جنگنده اهدا شده به اوکراین

بارها در رسانه های خبری اعلام شده است که کشورهایی قصد اهدای جنگنده به اوکراین را دارند. اما تعداد جت هایی که در عمل تاکنون به این کشور داده شده است بسیار محدود است. از بیشس از ۱۳۰ فروند جنگنده ای که به اوکراین قول داده شده، تنها ۵۱ فروند یا کمی بیشتر به این کشور تحوییل داده شده است (و برخی از این جنگنده ها عملیاتی نبوده و تنها برای استفاده از قطعاتشان به کار گرفته شدند).

جت های اهدایی و دریافت شده:

• Su-25: چهار فروند از اسلواکی (تعداد بیشتری از مقدونیه شمالی و بلغارستان اگر چه احتمالاً برای استفاده از قطعاتشان)
• MiG-29: حدود ۲۴ فروند (تعدادی برای قطعاتشان اهدا شده اند)
• F-16: جدود ۶ تا ۱۰ فروند تحویل داده شده (یکی از آن ها از دست رفته است)
• Aero L-39: یک فروند تحویل داده شده (یک هواپیمای تهاجمی سبک)

اوکراین تاکنون تنها چند هواپیمای سالم و قابل پرواز از متحدان خود دریافت کرده است. شاید آنچه مهمتر است هواپیماهای غیرعملیاتی است که برای قطعاتشان به اوکراین داده شده اند تا ناوگان موجود خود را عملیاتی نگه دارد – و برای اینکه جت های قدیمی غیر عملیاتی خود را به خدمت بازگرداند. برخی از جت های عملیاتی Su-25 ممکن است اسقاط شده و به عنوان “قطعات” به اوکراین ارسال شده باشند.

بازگرداندن هواپیماهای قدیمی به خدمت

اوکراین یک چهارم جمعیت اتحاد جماهیر شوروی و بیشتر صنعت و ارتش آن را به خود اختصاص می داد. زمانی که اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید، اوکراین صدها هواپیمای جنگنده ساخت دوران شوروی را در کنترل داشت. بسیاری از این هواپیماها حفظ نشدند (برخی ممکن است فروخته شده باشند، برخی زمانی که روسیه کریمه را اشغال کرد و برخی در جنگ ۲۰۱۴ در دونباس از دست رفتند). مشخص نیست که چند فروند هواپیمای قدیمی هنوز در اختیار اوکراین هستند، اما به احتمال زیاد تعداد آنها بسیار زیاد است.

پس از اعلام استقلال، اوکراین به یکی از قدرتمندترین بخش های هوانوردی جهان تبدیل شد که تنها از ایالات متحده، روسیه و چین پایین تر بود. در آن زمان، ۶۶۹ واحد نیروی هوایی با ۱۲۲,۰۰۰ پرسنل مرد و زن در حال خدمت در اوکراین بودند. – امنیت و دفاع اروپا

در ماه فوریه، فوربس تا آنجا پیش رفت که اعلام کرد اوکراین ممکن است به دلیل فعال شدن مجدد هواپیماهای قدیمی (با وجود تلفات) Su-24 های بیشتری در خدمت داشته باشد. این مقاله به نقل از منابع اوکراینی گفته است که آنها تعداد «بسیار بیشتری» از این جت ها نسبت به قبل از جنگ در اختیار دارند. سخت است که بفهمیم این اظهارنظر چقدر واقعیت دارد.

فرسودگی

دیفنس نیوز اخیراً اعلام کرده است که نیروی هوایی روسیه ممکن است ۲۵ درصد کاهش یابد، عمدتاً به دلیل تمام شدن عمر جت های جنگنده قدیمی به خاطر استفاده از ساعت پرواز باقیمانده شان. جت های شوروی به اندازه همتایان آمریکایی خود دوام ندارند. این مشکل باید برای اوکراین نیز صدق کند- جت های این کشور نیز ممکن است قربانی فشار شدید دوران جنگ شوند

عمر چند جت جنگنده بر اساس ساعت های پرواز مفید:

• MiG-29 Fulcrum: حدود ۲,۵۰۰ ساعت (قابل ارتقا تا ۴,۰۰۰ ساعت)
• Su-24 Fencer: حدود ۲,۲۰۰ ساعت (قابل ارتقا تا بیش از ۳,۰۰۰ ساعت)
• F-16 Fighting Falcon: حدود ۸,۰۰۰ ساعت (قابل ارتقا تا ۱۲,۰۰۰ ساعت)

اما اینکه چقدر فرسودگی باعث از کار افتادگی جنگنده های اوکراینی شده و چقدر اوکراین (با کمک بین‌المللی) توانسته عمر سرویس جنگنده های خود را افزایش دهد، مشخص نیست. علاوه بر این، یک سوال باز دیگر تعداد خلبانان واجد شرایط اوکراین است (و چه تعداد خلبان واجد شرایط در داخل کشور هستند و در کشورهای غربی آموزش نمی بینند).