چرا فلسطینی‌ها غزه را ترک نمی کنند؟

گروه دیپلماتیک – آفتاب نو: آنچه در طول سال گذشته در غزه اتفاق افتاده یک فاجعه تاریخی بوده اما همیشه اینطور نبوده است. غزه روزگاری پررونق و چهارراه استراتژیک معروفی به نام «راه فلسطینیان» بوده که مصر باستان را به سرزمین کنعان متصل می‌کرد.

لورنزو کامل استاد تاریخ روابط بین الملل دانشگاه تورین ایتالیا، در الجزیره می‌نویسد از منطقه غزه در کتیبه‌های فرعون مصری توتموس سوم (۱۴۸۱–۱۴۲۵ پ.م.) که درباره اولین لشکرکشی او به آسیا نوشته شده، نام برده شده است. حدود ۲۷۰۰ سال بعد، طنجه ابن بطوطه (۱۳۰۴-۱۳۶۸ میلادی) گردشگر مشهور از غزه دیدن کرده و نوشته: غزه جایی با ابعاد بزرگ است که هیچ دیواری در اطراف خود ندارد.»‌

در قرن نوزدهم، غزه تحت حاکمیت مصر و عثمانی نه تنها یک مرکز تجاری مهم بود، بلکه به‌دلیل محصولات کشاورزی‌اش نیز مشهور بوده است. نبیل بادران مورخ نوشته که در دهه ۱۸۷۰ حدود ۴۶۸ هکتار (۱۱۵۶ هکتار) باغ مرکبات در منطقه غزه وجود داشته است.

جیمز فین، کنسول سابق بریتانیا در بیت ‌المقدس، در خاطرات خود در سال ۱۸۶۷ نوشته: «نمی‌دانم در کجای این سرزمین مقدس چنین کشاورزی وجود دارد. هرچه اینجا دیدم از غلات، درختان زیتون و باغ‌های میوه عالی بود.»‌

زن فلسطینی و فرزندانش که در چادر زندگی می کنند. ۲۳ ژوئیه ۱۹۴۹/ عکس: آسوشیتدپرس

وقتی غزه، باریکه شد

ایده نوار (باریکه) غزه قدمت چندانی ندارد و تاریخ غم انگیز آن مربوط به ۷۶ سال گذشته است که می‌توان آن را در یک عدد خلاصه کرد: حدود ۷۰ درصد ساکنان آن از خانواده‌های آوارگانی هستند که توسط نیروهای صهیونیست از بیت‌دراس، سیمسیم، نجد، مجدال، حج، ابوسیتا و ده‌ها روستای دیگر قبل و در طول جنگ اعراب و فلسطین و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ به این منطقه آمدند.

توافقنامه آتش بس در سال ۱۹۴۹ که به طور رسمی به آن درگیری پایان داد، خط سبز را بین دولت تازه تأسیس اسرائیل و آنچه که به عنوان نوار غزه شناخته شد، مشخص کرد. در آن مقطع تاریخی بود که غزه به قطب اصلی اسکان آوارگان فلسطینی تبدیل شد. به قول توفیق حداد نویسنده فلسطینی، غزه یکی از معدود شهرهای فلسطینی بود که از نکبت ۱۹۴۸ جان سالم به در برد… شهر غزه به شهری تبدیل شد که مملو از آوارگانی بود که از سرزمین خود رانده شده بودند. غزه مامن اولین تلاش برای تشکیل یک دولت ملی تماماً فلسطینی پس از ۱۹۴۸ بود.

ترکیب جمعیتی غزه

ارتش رژیم صهیونیستی در اواسط اکتبر ۱۹۴۸ عملیات یوآو را علیه نیروهای مصری در صحرای نقب آغاز کرد. در نتیجه، جمعیت پناهندگان در غزه از ۱۰۰هزار نفر به ۲۳۰ هزار افزایش یافت.

مایکل گالانت پدر یوآو گالانت وزیر جنگ فعلی رژیم صهیونیستی در آن عملیات شرکت داشت. او نام پسرش را یوآو گذاشت تا این کارزار نظامی را جشن بگیرد که بیش از هر چیز دیگری جمعیت غزه را تغییر داد. امروز، یوآو گالانت، همراه با دیگر مقامات صهیونیست تلاش می‌کنند تا چرخه تاریخ را در غزه متوقف کنند؛ اما این بار با کاهش جمعیت فلسطینی غزه.

سندی که توسط وزارت اطلاعات رژیم صهیونیستی در اواخر اکتبر سال گذشته به مطبوعات درز کرد نشان می‌دهد که تل‌آویو به‌دنبال انتقال اجباری و دائمی ۲میلیون و ۳۰۰هزار فلسطینی ساکن در غزه به شبه جزیره سینا در مصر است.

تلاش برای انتقال اجباری فلسطینیان

رژیم صهیونیستی از دیرباز تلاش داشته تا فلسطینیان را از غزه خارج کند:

• مصر، آژانس سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی (آنروا) و آمریکا در سال ۱۹۵۳ بر سر اسکان مجدد ۱۲هزار خانواده پناهنده فلسطینی نوار غزه در شبه جزیره سینا توافق کردند. مصر که در آن زمان نگران بود مقاومت فلسطین قاهره را به رویارویی مستقیم نظامی با تل‌آویو بکشاند به قیمت از دست رفتن دادن حقوق فلسطینیان حاضر شد با این طرح همراهی کند به این امید که به کاهش فشارها کمک کند. با این حال، اسکان مجدد هرگز انجام نشد. تظاهرات گسترده‎ای در سراسر نوار غزه آغاز شد و فلسطینی‌ها با شعارهایی چون «نه به شهرک سازی» با این طرح مخالفت کردند. اعتراض‌ها در نهایت دولت مصر را مجبور به کنار گذاشتن این طرح کرد. با این حال، ایده اسکان مجدد فلسطینی‎ها در خارج از غزه همچنان وجود داشت.
• سال ۱۹۵۶ میلادی بود که گلدن مایر وزیر خارجه وقت رژیم صهیونیستی مدعی شد که نوار غزه بخشی جدایی ناپذیر از سرزمین اسرائیلی است! در همان دوره لوی اشکول وزیر دارایی وقت رژیم، میز ۵۰۰ هزار دلار را به طرح اخراج هزاران فلسطینی از غزه به سینا اختصاص داد.
• پس از جنگ ۱۹۶۷ که اشغالگران، غزه، بیت المقدس شرقی و کرانه باختری را اشغال کردند، صهیونیست‌ها تلاش‎شان برای خالی کردن غزه را تشدید کردند. آنها دفاتر مهاجرتی در غزه راه‎اندازی کردند و به کسانی که می‎پذیرفتند که برای همیشه این منطقه را ترک کنند مبالغ هنفگتی می‌دادند. اجرای این سیاست در دهه ۱۹۷۰ هم تشدید شد به‌طوری که تنها در سال ۱۹۷۱میلادی نزدیک به ۳۸ هزار فلسطینی از اردوگاه‌های مختلف غزه به صحرای سینا یا کرانه باختری اخراج شدند. به موازات آن، رژیم صهیونیستی ساخت شهرک‌های غیرقانونی یهودی را در نوار غزه آغاز کرد. در سال‌های ۱۹۶۷ و ۲۰۰۵ میلادی وضعیت “proto-colonial” در نوار غزه حاکم بود و چند هزار شهرک‌نشین صهیونیست حدود ۴۰ درصد از زمین‌های قابل کشت و بخش بزرگی از منابع آبی را تحت کنترل داشتند.
• گیورا ایلند رئیس شورای امنیت رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۰۴ میلادی پیشنهاد کرد که مصر جمعیت فلسطینی نوار غزه در شمال سینا را در ازای برخی از اراضی اشغالی که امکان اتصال زمینی به اردن را به قاهره می‌داد بپذیرد. پیشنهاد ایلند عملی نشد.
• در سال ۲۰۰۵ میلادی چند ماه قبل از اینکه سکته مغزی آریل شارون، نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی را به کمای دائمی بکشاند، ۷ هزار شهرک نشین یهودی را از غزه اشغالی خارج کرد و همزمان ده ها هزار نفر دیگر را در کرانه باختری اشغالی اسکان داد. بعدها ایال وایزمن تحلیلگر صهیونیست در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۴ توضیح داد که خروج یکجانبه اسرائیل از غزه بخشی از همان راه‌حل های یکجانبه بود که هدفش تشدید خصومت و خشونت بود.

لورنزو کامل در پایان می‌نویسد: با وجود فاجعه تاریخی امروز در غزه (و کرانه باختری) و تلاش مقام‌های رژیم صهیونیستی برای توقف چرخه تاریخ در غزه، مقاومت فلسطینی‌ها در برابر اخراج و جابجایی شدیدتر از همیشه است. آنها می‌دانند که خروج موقت که صهیونیست‌ها از آن حرف می‌زنند به چه معناست. فلسطینی‌ها می‎دانند که در پی این رفتن، حق بازگشتی برای آنها وجود ندارد.