در زمانی نه چندان دور، کبوتر مسافری (Passenger Pigeon) یکی از فراوان‌ترین پرندگان در آمریکای شمالی و شاید در کل جهان بود. با بال‌های آبی و سینه‌ای مشخص، این پرندگان به قدری فراوان بودند که عبور گله‌هایشان روزها به طول می‌انجامید. صدای بال زدن آنها چنان قوی بود که زمین زیر پاهایشان را می‌لرزاند. اما در یک لحظه، این جمعیت میلیاردی ناپدید شد.
انسان‌ها عامل اصلی انقراض این گونه بودند. در قرن نوزدهم، کبوتران مسافری منبعی بی‌پایان از پروتئین به شمار می‌رفتند. آنها با تله و چماق شکار می‌شدند و حتی با ذرت آلوده به الکل مسموم می‌شدند. تا زمانی که قانونی برای محافظت از آنها تصویب شد، تنها تعداد کمی از این پرندگان باقی مانده بود. آخرین کبوتر مسافری، ماده‌ای به نام مارتا (Martha)، در ۱ سپتامبر ۱۹۱۴ در باغ وحش سینسیناتی (Cincinnati Zoo) درگذشت.
به نقل از یک پزشک، بن نوواک (Ben Novak)، پژوهشگری که در پروژه «بازگشت بزرگ کبوتر مسافری» (The Great Passenger Pigeon Comeback) همکاری می‌کند، به دنبال احیای این گونه است. برای این کار، نیاز به منبع دی‌ان‌ای و نزدیک‌ترین خویشاوند زنده داریم. نمونه‌های زیادی در موزه‌ها موجود است که می‌توان از آنها دی‌ان‌ای استخراج کرد و همچنین کبوتر دم‌خط‌دار (Band-tailed Pigeon) که به کبوتر مسافری نزدیک است.
کلون‌کردن در پرندگان کارایی ندارد، بنابراین برنامه این است که سلول‌های خاصی از کبوتران دم‌خط‌دار جنینی جمع‌آوری شود. این سلول‌ها، که به نام سلول‌های جنسی اولیه (Primordial Germ Cells) شناخته می‌شوند، قادر به تولید تخمک و اسپرم هستند. محققان این سلول‌ها را ویرایش می‌کنند تا ژن‌های کبوتر مسافری هم در آنها قرار بگیرند و سپس آنها را به کبوتران جنینی برمی‌گردانند.
زمانی که این کبوتران بزرگ شوند، اسپرم و تخمک‌های کبوتر مسافری تولید می‌کنند و با هم جفت‌گیری می‌کنند تا کبوتر مسافری جدیدی متولد شود. این بدان معناست که اولین کبوتر مسافری احیاشده والدینی از گونه‌ای نزدیک خواهد داشت.
آیا باید کبوتر مسافری را به زندگی بازگردانیم؟
نوواک معتقد است که کبوتران مسافری می‌توانند نقش اکولوژیکی مهمی در بازگشت به جنگل‌های برگ‌ریز (Deciduous Forests) شرق آمریکای شمالی ایفا کنند. در گذشته، هنگامی که گله‌های بزرگ در این مناطق می‌خوابیدند، به نظر می‌رسید که تخریب زیادی به بار می‌آورند، اما از دل این ویرانی، زندگی دوباره آغاز می‌شد.
فضولات این پرندگان خاک را بارور می‌کرد و باعث رشد علف‌ها، گل‌ها و درختچه‌ها می‌شد. این محیط به زیستگاه حشرات، خزندگان، پرندگان و پستانداران تبدیل می‌شد. در غیاب کبوتر مسافری، این چرخه ادامه نیافت و حالا با بازگشت این پرنده، ممکن است دوباره تنوع و زنده‌دلی به جنگل‌ها بازگردد.
با این حال، برای دستیابی به این هدف، به تعداد زیادی کبوتر مسافری نیاز داریم، اما آیا آمریکا برای پرندگانی که در میلیون‌ها میلیون گله می‌زنند، آماده است؟ اگر تعداد آنها کم باشد، اثرات اکولوژیکی ناچیزی خواهند داشت، اما اگر جمعیت زیادی ایجاد شود، ممکن است به مشکلی تبدیل شوند.
مارک آوری (Mark Avery)، محیط‌بان و نویسنده کتاب «پیامی از مارتا: انقراض کبوتر مسافری» (A Message from Martha: The Extinction of the Passenger Pigeon)، معتقد است که این پروژه بیشتر شبیه یک پروژه زینتی و پرهزینه است تا یک تلاش واقعی برای حفاظت. او می‌گوید: «اگر جمعیت‌های قابل‌زیستی از کبوتر مسافری در طبیعت شکل بگیرد، شگفت‌انگیز خواهد بود، اما فکر نمی‌کنم که به این هدف برسیم.»
خبرآنلاین
