چرا زمان اجرای حکم اعدام صبح زود و قبل از طلوع خورشید است؟

در قانون آیین‌نامه نحوه اجرای احکام اعدام و در ماده ۱۳۴ آمده است موقع اجرای حکم اعدام اول طلوع آفتاب خواهد بود، مگر این که دادستان وقت دیگری را صلاح بداند. این امر ریشه در تاریخ دارد و پیش از اسلام نیز مجازات اعدام قبل از طلوع خورشید صورت می‌گرفت.

قانون درباره زمان اعدام چه می‌گوید؟

در قانون آیین‌نامه نحوه اجرای احکام اعدام آمده، زمان اجرای حکم اعدام، قبل از طلوع آفتاب خواهد بود، مگر این که دادستان وقت دیگری را صلاح بداند (و قاضی نیز این موضوع را تایید کند).

شاید اشاره به این موارد قانونی بتواند یکی از پاسخ‌های سئوال مطرح شده باشد. تصریح قانون، زمان اجرای حکم را تعیین کرده است و در صورتی که قبل یا بعد از بازه زمانی اذان صبح تا طلوع آفتاب قرار داشته باشیم، اجرای حکم به دلیل منع قانونی، میسر نیست. به بیان دیگر محکوم به اعدام، پیش از طلوع آفتاب مجازات می‌شود به آن دلیل که فرد اعدامی قانوناً و با هدف اجرای حکم در تاریخ مقرر، نباید صبح روز بعد را ببیند.

یک نکته را در این مورد باید مد نظر داشت که تمامی احکام قانونی که حاصل رای دادگاه هستند، شیوه اجرای مختص به خود را دارند. در مورد حکم اعدام به علت وجود حساسیت بسیار بالا، جزئیات چگونگی اجرای آن در «آیین‌نامه نحوه اجرای احکام» با شرح کامل و دقیق آمده و احتمالات، در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال اگر فرد محکوم به اعدام، یک زن باردار باشد و یا آنکه زمان چندانی از زایمان وی سپری نشده باشد، اجرای حکم دست‌کم تا سه ماه بعد از وضع حمل متوقف خواهد شد.

فقه درباره زمان اعدام چه می‌گوید؟

بخشی از حقوق‌دانان معتقدند که اجرای حکم اعدام در هنگام یا پیش از طلوع آفتاب دلیل فقهی ندارد و تنها برای ایجاد یک رویه واحد، این زمان جهت اجرای حکم تعیین شده است؛ بنابر این اگر به هر دلیلی اجرای حکم تا پیش از طلوع آفتاب ممکن نشد، تاخیر در انداختن اجرای حکم تا روز بعد دارای پیامدهای حقوقی، فرهنگی و اجتماعی باشد پس بهتر است در همان روز حتی پس از طلوع آفتاب، حکم اجرا شود.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد به دلیل فضایل ذکر شده درباره بازه زمانی بین اذان صبح و طلوع آفتاب این زمان برای اجرای حکم الهی انتخاب شده است. احادیث متعددی درباره تقسیم رزق هر روز انسان در زمان بین‌الطلوعین و فضیلت بیداری در این زمان وجود دارد.

در کنار این موارد حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نقل شده است که می‌فرمایند: «اقامه حد بهتر از باران چهل صبح است» و حدیثی دیگر از امام محمدباقرعلیه‌السلام نیز نقل شده است که فرموده‌اند:‌ «حدی که در زمین اقامه می‏ گردد با برکت تر از باران چهل شبانه روز است».