راه‌های حرفه‌ای‌تر شدن متولی‌گری در بازار سرمایه 

به گزارش صدای بورس، برای تشکیل و اداره یک صندوق سرمایه‌گذاری، چند رکن مهم در اساسنامه صندوق پیش‌بینی شده تا به کمک آن‌ها، شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مطلوب صندوق فراهم شود. متولی، یکی از ارکان نظارتی صندوق‌ است که توسط مجمع صندوق انتخاب می‌شود و می‌تواند به عنوان نماینده و وکیل سرمایه‌گذاران برای اقامه هرگونه دعوی کیفری علیه صندوق ایفای نقش کند. از دیگر وظایف مهم متولی می‌توان به پیشنهاد حسابرس به مجمع صندوق، تأیید حساب‌های بانکی افتتاح‌ شده توسط مدیر برای صندوق‌ و نظارت مستمر بر عملکرد مدیر و ضامن نقدشوندگی اشاره کرد. در رابطه با وضایف متولی‌گری، راه‌های پیشرفت آن، اختیارات متولیان و… با علیرضا سارنج، مدیرعامل رتبه‌بندی اعتباری پایا گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

* درباره متولی گری در بازار سهام توضیح دهید.
از وظایف متولی‌گری در بازار سرمایه صیانت از منافع ذی‌نفعان و دارندگان واحدهای صندوق‌های سرمایه ‌گذاری رسالت اصلی متولی‌گری است. متولی یکی از ارکان‌های نظارتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌ است، وظیفه متولی نظارت مستمر بر عملکرد مدیر، مدیریت، مدیر اجرا، ضامن جبران خسارت یا سود، ضامن نقدشوندگی، حسابرس و سایر ارکان صندوق به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات مرتبط با صندوق‌های سرمایه ‌گذاری و اعلام موارد تخلف و یا جرم ارکان مزبور نزد سازمان بورس و مراجع صالح قضایی است. متولی پس از انتخاب توسط مجمع صندوق، به تایید سازمان بورس می‌رسد، نکته قابل توجه و مهم این است که صیانت از منافع ذی‌نفعان و دارندگان واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری رسالت اصلی متولی‌گری است.

* مهمترین وظایف متولی گری چیست؟
اهم وظایف متولی‌گری شامل نظارت مستمر بر عملکرد ارکان صندوق با هدف رعایت کلیه الزامات و مقررات، مفاد امیدنامه و اساسنامه و حفظ منافع ذی‌نفعان و گزارش تخلفات احتمالی به سازمان بورس و اوراق بهادار، بررسی و تایید تقاضای مدیر نظیر افتتاح حساب، دریافت و پرداخت و دریافت و نگهداری سوابق و اطلاعات سرمایه‌گذاران است. نظارت بر گزارش‌گری صندوق‌ها و حصول اطمینان از صحت گزارش‌ها، حصول اطمینان از صحت محاسبات و رعایت حقوق سرمایه‌گذاران، پیشنهاد عزل یا نصب و میزان حق‌الزحمه حسابرس مستقل صندوق به مجمع و سایر مواردی که در رویه ‌های متولی‌گری مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گرفته است را می‌توان از دیگر وظایف متولی‌گری دانست.

* کدام شرکت‌های رتبه‌بندی خدمات متولی گری انجام می‌دهند؟ چه پیشنهادی جهت حرفه‌ای‌تر شدن متولی‌گری در بازار سرمایه دارید؟
در حال حاضر موسسات حسابرسی، سبدگردان‌ها و شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، درحال انجام خدمات متولی‌گری مالی هستند. به منظور حرفه‌ای‌تر شدن و پیشرفت در زمینه‌ متولی‌گری صندوق‌ها، می‌توان به آموزش و توسعه نیروی انسانی متخصص در این حوزه اشاره کرد. نیروی متخصص می‌تواند با به‌کار گیری فناوری‌های نوین برای پیاده‌سازی ابزارهای تحلیل داده و هوش مصنوعی تصمیم‌های بهینه‌ای بگیرد. همچنین ایجاد ارتباطات قوی با نهادهای مالی بین‌المللی و داخلی می‌تواند به تبادل تجربیات و بهترین شیوه‌ کمک کند. این همکاری‌ها می‌تواند به نوآوری و بهبود فرایندهای متولی‌گری در صندوق‌ها منجر شود.

* متولیان صندوق‌ها، از چه اختیارات قانونی، برای اصلاح کارکردها و بهبود روند فعالیت صندوق‌ها به نفع (unit holders) برخوردار هستند؟
متولیان صندوق‌ها در واقع به عنوان ناظر بر اجرای دستوالعمل‌های بورس در خصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده و با ارائه نظرات خود به سازمان بورس و اوراق بهادار در اجرای قوانین و مقررات وضع شده و اصلاح کاستی‌ها و به حداقل رساندن تخلفات صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند. از جمله اختیارات متولیان صندوق‌ها، نظارت بر عملکرد مدیران صندوق است. آن‌ها می‌توانند بر عملکرد مدیران صندوق نظارت کنند و در صورت عدم تطابق با سیاست‌ها یا اهداف صندوق، اقدام به تغییر یا جایگزینی آنها کنند. متولیان همچنین می‌توانند سیاست‌های سرمایه‌گذاری صندوق را با توجه به شرایط بازار سرمایه و نیازهای سرمایه‌گذاران تغییر دهند. این امر شامل تغییر در ترکیب دارایی‌ها یا اصلاح استراتژی‌های سرمایه‌گذاری است. همچنین متولیان این اختیار را دارند تا الزامات بیشتری برای گزارش‌دهی و شفافیت به مدیران صندوق وضع کنند تا سرمایه‌گذاران (unit holders) از وضعیت صندوق بهتر مطلع شوند. همینطور متولیان می‌توانند اقداماتی را برای مدیریت ریسک و کاهش نوسانات سرمایه‌گذاری‌ها در صندوق‌ها انجام دهند، از جمله اتخاذ تدابیر احتیاطی در شرایط نامساعد بازار سهام.

* متولیان تا کنون از این اختیارات بهره برده اند؟
بله، در مورد استفاده از این اختیارات، متولیان صندوق‌ها معمولاً در پاسخ به تغییرات بازار یا نارضایتی سرمایه‌گذاران، از این اختیارات بهره‌برده‌اند. برای مثال، در مواقعی که عملکرد صندوق‌ها به دلیل شرایط اقتصادی یا سیاسی تحت فشار قرار گرفته باشد، متولیان اقدام به بازنگری در سیاست‌های سرمایه‌گذاری یا تغییر مدیران صندوق می‌کنند. با این حال، میزان و نحوه استفاده از این اختیارات ممکن است بسته به شرایط خاص هر صندوق و فضای قانونی حاکم متفاوت باشد.

* و رتبه‌ بندی اعتباری پایا در این بخش چگونه عمل می‌کند؟
شرکت رتبه‌ بندی اعتباری پایا متولی‌گر صندوق‌های سرمایه‌گذاری است با برخورداری از دانش حرفه‌ای و همچنین نیروی انسانی متخصص و آموزش دیده و بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری در حوزه مزبور بخشی از فعالیت خود را به متولی‌گری صندوق‌های سرمایه‌گذاری معطوف کرده است.

• نجمه آجربندیان – خبـرنــگار

• شماره ۵۶۴ هفته نامه اطلاعات بورس