صورت‌های مالی خودورسازان تا انتهای تابستان امسال، حاکی از افزایش زیان انباشته ایران خودرو و سایپا بود؛ به نحوی که این دو شرکت را در آستانه اخراج از بازار سرمایه قرار داد و با اخطار سازمان بورس مواجه کرد.
خودروسازان مدعی هستند که افزایش قیمت خودرو می‌تواند به کاهش زیان انباشته این شرکت‌ها کمک کند. به این ترتیب، خبر افزایش قیمت خودرو از منظر خودروسازان و سهامداران آنها مثبت تلقی می‌شود و نمود آن نیز در معاملات روز گذشته بازار سهام مشهود بود. با این حال اما همین خبر مثبت برای بورسی‌ها، منتقدان زیادی در بازار و جامعه متقاضیان خرید خودرو دارد.
زیان انباشته ایران خودرو از ۱۲۲ همت گذشت
شرکت ایران خودرو تنها در نیمه نخست امسال ۱۱ هزار و ۷۹۸ میلیارد تومان زیان ساخته بود که به طور میانگین، ماهانه بالغ بر دو هزار میلیارد تومان زیان بوده است.
زیان‌سازی دو میلیارد تومانی ایران خودرو در هر دقیقه امسال، در نهایت زیان انباشته این شرکت را تا پایان تابستان به ۱۲۲ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومان رساند! رقمی که اهرم فشاری قوی برای دریافت مجوز افزایش قیمت محصولات با بلیت کاهش زیان بوده است.
زیان انباشته سایپا از ۵۸ همت فراتر رفت
رشد هزینه‌های مالی و غیرعملیاتی سایپا هم در نیمه نخست امسال به نحوی بود که هزینه‌های مالی شرکت را در این دوره به حدود پنج هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان رساند. این روند سبب شد زیان خالص سایپا در ۶ ماهه ابتدایی ۱۴۰۲ به بیش از هفت هزار و ۳۲۷ میلیارد تومان برسد.
به این ترتیب سایپا نیز به طور میانگین در هر ماه هزار و ۲۲۱ میلیارد تومان زیان ساخته که در هر روز به ۳۹ میلیارد و ۳۹۳ میلیارد تومان می‌رسد.
به این ترتیب زیان‌سازی یک میلیارد و ۶۴۱ میلیون تومانی خساپا در هر دقیقه امسال، رقم زیان انباشته این شرکت را از ۵۸ هزار و ۶۱۱ میلیارد تومان فراتر برد.
بر این اساس، سایپا هم در کنار ایران‌خودرو توانست از اهرم فشار زیان انباشته برای دریافت مجوز افزایش قیمت خودرو بهره‌مند شود و صدای انتقادات بسیاری را بلند کند.
تحلیل عملکرد سایپا در ۶ ماهه نخست امسال در گزارش «چرا خودروساز بزرگ ایران در دام هزینه‌های مالی افتاد؟» قابل مطالعه است.
افزایش ناگهانی قیمت خودرو دست مردم را از بازار کوتاه کرد
اگرچه زیان انباشته دو خودروساز بزرگ کشور تا نیمه امسال از ۱۸۰ همت نیز بالاتر رفته است اما منتقدان این بلیت را برای دریافت مجوز افزایش قیمت محصولات، کافی نمی‌دانند.
منتقدان می‌گویند که این میزان افزایش قیمت، آن هم یک‌شبه و به طور ناگهانی، دست مردم را از بازار خودرو کوتاه و آنها را از رویای خرید خودرو دورتر کرده است.
آنها همچنین این نگرانی را مطرح می‌کنند که مسیر افزایش قیمت خودرو در ادامه با رشد قیمت دیگر خودروسازان و واردکنندگان نیز پی گرفته شود و به تمام بازار خودرو سرایت کند. کما اینکه روز گذشته و به محض انتشار خبر افزایش قیمت محصولات سایپا و ایران‌خودرو، بازار خودرو با جهش قیمتی مواجه شد.
افزایش قیمت مرحله‌ای، بازار را از شوک قیمتی نجات می‌دهد
کارشناسان اقتصادی، فعالان بازار خودرو و حتی صاحب‌نظران بازار سرمایه با توجه به مسیر سرازیری زیان که در حال بلعیدن خودروسازان بود، افزایش قیمت خودرو را منطقی می‌دانند. با این حال اما، آنها بر این نکته تاکید دارند که بهتر بود دولت به جای ۱۸ ماه مقاومت در برابر افزایش قیمت خودرو، همزمان با تورم مواد اولیه، قیمت‌ها را به صورت پلکانی و با درصدهای پایین به صورت متناوب بالا می‌برد تا فشار کمتری به بازار خودرو و متقاضیان مصرفی وارد شود.
از سوی دیگر نیز منتقدان می‌گویند آیا این افزایش قیمت، در نهایت به بهبود کیفیت خودروها و دست‌یابی آنها به استانداردها نیز منجر می‌شود؟ یا همچنان مردم باید برای خرید نازل‌ترین کیفیت، بالاترین مبلغ را پرداخت کنند؟
