محمدحسین سلطانیبراساس گزارش خانه کتاب و ادبیات ایران، مجموع میزان فروش در دو بخش مجازی و حضوری نمایشگاه کتاب در سال ۱۴۰۳ را ۵۹۲ میلیارد تومان حساب شده که حدود ۲۳۲ میلیارد تومان، یعنی ۳۹ درصد از کل فروش برای بخش مجازی است.
در صفحه ۵۶ گزارشی که خانه کتاب و ادبیات منتشر کرده موضوعی تحت عنوان «سبد‌های خرید طلایی؛ رکوردداران بالاترین مبلغ!» بیان شده که در توضیحش آمده است: «رکوردداران بالاترین مبلغ سبد خرید کتاب در نمایشگاه شامل افراد یا سازمان‌هایی‌اند که به دلیل قدرت خرید بالا و علاقه به سرمایه‌گذاری فرهنگی، اقدام به خرید عمده می‌‌کنند.» در بخشی دیگر از همین گزارش عملکرد آمده است: «این خرید‌ها که معمولاً با اهدافی چون توزیع گسترده، هدیه دادن، حمایت از نویسندگان یا تأمین منابع کتابخانه‌ها انجام میشود، نمایانگر تمایل این افراد به ترویج کتاب‌خوانی و توسعه فعالیت‌های فرهنگی است. این خریداران با تقویت رونق و پویایی صنعت نشر، تأثیر مثبتی بر فروش کلی نمایشگاه کتاب می‌‌گذارند.»
با ارائه این توضیحات و بررسی گزارش خانه کتاب از فروش هزاران نسخه‌ای کتاب‌‌ها آن هم با خریداران تک یا دورقمی شاید بتوان این فرضیه را شکل داد که این کتاب‌‌های پرفروش در بخش مجازی، توسط سازمانها و ارگان‌‌ها خریداری میشود و البته داشتن بن کتاب هم در آن دخیل است. درواقع موکول کردن خرید‌‌های چند میلیاردی و چند هزار جلدی این سازمانها به نمایشگاه به جای خرید مستقیم از ناشران یکی از نکاتی است که فرضیه داشتن بنهای سازمانی و ارگانی را تقویت می‌‌کند.
چند ابهام درباره آمار خانه کتاب و ادبیات
اینکه خانه کتاب و ادبیات گزارش بخش مجازی نمایشگاه کتاب را منتشر می‌‌کند نکته مثبتی است اما با مطالعه این آمار‌ها چند پرسش جدی ذهن مخاطب را مشغول می‌سازد. اولین سؤال مربوط به بنهای کتاب است که سازوکار مشخصی برای آن مشخص نشده است. تعداد بن‌‌هایی که به طلاب، دانشجویان و دانش‌‌آموزان تعلق میگیرد مشخص است و شاید لازم باشد میزان بن‌‌هایی که در اختیار سازمانها و ارگان‌‌ها هم قرار میگیرد شفاف‌سازی شود تا بررسی آمار فروش نمایشگاه مجازی کتاب واقعی‌تر و بدون ابهام باشد. شاهد مثالش آماری که در گزارش به‌عنوان متوسط خرید هر حساب کاربری بیان شده است؛ در آمار منتشرشده از سوی خانه کتاب، رقم یک میلیون و ۲۵۰ هزارتومان به عنوان متوسط خرید هر حساب کاربری آمده اما به این نکته توجه نشده که در این رقم بن کتاب چه میزان دخیل بوده یا اصلاً بن‌ها در میزان خرید اینترنتی دخیل بوده یا خیر؟ و چقدر از این بنهای برای اشخاص حقوقی و سازمانی بوده است؟
نکته دیگر اینکه لیست کتاب‌‌های پرفروش نمایشگاه بدون درنظر گرفتن خرید حضوری است. در واقع در این سال‌‌ها سازوکاری تعیین نشده که مسئولان مرتبط بتوانند با درنظر گرفتن خرید حضوری آمار آثار پرفروش را بیان کنند و به همین دلیل درباره عملکرد کلی نمایشگاه، لیست کتاب‌‌های پرفروش منتشر شده که فقط بخش مجازی را شامل میشود، قابل اتکا نیست. براساس آمار منتشرشده در همین گزارش، برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب، مجموع میزان فروش در دو بخش مجازی و حضوری در سال ۱۴۰۳ را ۵۹۲ میلیارد تومان اعلام کرد. اگر میزان فروش مجازی را که رقم ۲۳۲ میلیارد تومان است از فروش کل کم کنیم نتیجه فروش حضوری ۳۶۰ میلیارد تومان میشود. یعنی فروش حضوری ۶۱ درصد بیشتر از بخش مجازی است و داشتن یک آمار از بخش حضوری می‌‌تواند آمار کتاب‌‌های پرفروش و محبوب را به کل تغییر دهد.
متن کامل گزارش محمدحسین سلطانی، خبرنگار را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
+
آخرین اخبار ورزشی را در جامعه ورزشی آفتاب نو بخوانید.
