کشتار بی‌رویه دام که در ۴ الی ۵ سال پیش به‌دلیل پایین بودن قیمت و عدم تأمین کافی نهاده‌ها انجام شد که حتی دامن دام‌های مولد را نیز گرفت، منجر به افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار در آن مقطع شد و در نتیجه دولت برای تنظیم بازار واردات این محصول را افزایش داد.
از گذشته دور واردات گوشت قرمز به منظور تأمین کسری حدود ۱۰درصدی تولید در جریان بود، اما کاهش جمعیت دامی کشور، سرعت و درصد واردات را طی سالهای اخیر افزایش داد به‌طوری که گوشت‌های وارداتی جایگاه خود را میان مردم باز کرد.
در گذشته عمده گوشت وارداتی به‌صورت منجمد گوشت گوساله بود اما در سالهای اخیر با افزایش کسری در تولید گوشت قرمز، انواع گوشت تازه و منجمد گوسفندی و گوساله و حتی دام زنده هم وارد شد.
قیمت گوشت وارداتی، نصف قیمت تولید داخل
با افزایش واردات گوشت، تقاضا برای خرید دام‌های تولید داخلی نیز کاهش یافت و صدای اعتراضات دامداران به آسمان بلند شد، زیرا از لحاظ قیمتی امکان رقابت با محصولات وارداتی را نداشتند و قیمت گوشت وارداتی نصف محصول داخلی بوده است.
نوع ارز اختصاصی به واردات گوشت قرمز هم ترجیحی بوده است تا در نتیجه این محصولات وارداتی با قیمت مناسبی به دست مصرف‌کننده برسد؛ از طرفی ارز اختصاص‌یافته به واردات نهاده‌های دامی مورد استفاده دامداران داخلی، نیز ترجیحی است، اما با این حال قیمت گوشت قرمز تولید داخل با قیمت بالایی به دست مردم می‌رسد و این محصول فاصله قیمتی زیادی با همتای وارداتی خود دارد.
بالا بودن قیمت تمام‌شده تولید دام داخلی، رقابت را از این صنعت مقابل واردات گرفته است و در صورتی که برای حمایت از مصرف‌کننده گوشت وارد شود، دامداران متضرر می‌شوند و صدای آنها بلند می‌شود و در صورتی که واردات این محصول به‌نفع دامدار متوقف شود، قیمت گوشت قرمز با قیمت بالایی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
واردات گوشت امسال دوبرابر شد
پس از حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰تومانی در سال ۱۴۰۱ و با عمیق‌تر شدن کسری تولید گوشت قرمز و از طرفی کاهش قدرت خرید مردم برای خرید گوشت گران‌قیمت داخلی، واردات این محصول افزایش یافت به‌طوری که در سال جاری روزانه حدود دو برابر سال قبل، گوشت تنظیمبازاری وارد شده است.
در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۱۲۹ هزار تن گوشت قرمز به‌ارزش بیش از ۶۹۰ میلیون دلار وارد کشور شده است که بر این اساس، روزانه حدود ۳۵۰ تن گوشت تنظیمبازاری در کشور توزیع شده است،
اما در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ شاهد رشد چشمگیر واردات گوشت قرمز بوده‌ایم، به‌طوری که در این مدت، حدود ۱۲۶ هزار تن گوشت گرم و منجمد با ارزش حدود ۷۳۹ میلیون و ۹۰۰ هزار دلار به کشور آمده است که تقریباً معادل کل واردات انجام‌شده در سال ۱۴۰۲ است.
اعتراضات دامداران واردات گوشت قرمز را محدود کرد
با این حساب در ۶ ماه سال جاری روزانه ۶۷۷ تن گوشت قرمز وارداتی به‌منظور تنظیم بازار در کشور توزیع شده که دو برابر سال قبل است و این موضوع صدای دامداران داخلی را در آورده است که موجب شد دولت برای نیمه دوم سال جاری تصمیم به کاهش واردات و در نتیجه کاهش توزیع گوشت قرمز تنظیمبازاری بگیرد.
مسعود رسولی دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی کشور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: به‌تازگی واردات گوشت به کشور برای حمایت تولیدکننده داخلی محدود شده است.
وی افزود: بر این اساس روزانه ۲۰۰ تن گوشت تنظیمبازاری شامل ۱۰۰ تن گوشت گوسفندی و ۱۰۰ تن گوشت گوساله کنار محصولات تولید داخلی در کشور توزیع می‌شود.
این آمار حاکی از کاهش توزیع گوشت تنظیمبازاری به یک‌سوم در نیمه دوم امسال در مقایسه با شش‌ماهه نخست سال جاری است و بیش از ۷۱ درصد کاهش نشان می‌دهد.
۴۷۲هزار تن وزن دام کشتاری در سال ۱۴۰۲
طبق گزارش مرکز آمار ایران، وزن گوشت قرمز تولیدی انواع دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های کشور در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۴۷۲ هزار تن اعلام شده است.
بر اساس نتایج این آمارگیری، گوشت گاو و گوساله با ۲۵۱ هزار تن، ۵۳.۲ درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضهشده را به خود اختصاص داده است. گوشت گوسفند و بره با ۱۷۷ هزار تن، بز و بزغاله با ۳۲ هزار تن و سایر انواع دام با ۱۲ هزار تن به‌ترتیب ۳۷.۵ درصد، ۶.۸ درصد و ۲.۵ درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضهشده را به خود اختصاص داده است.
۱۹۴هزار تن وزن دام کشتاری در ۶ ماه ۱۴۰۳
این در حالی است که در شش ماه سال جاری نیز ۱۹۴ هزار تن دام در کشتارگاه‌های کشور ذبح شده است که این روند نه‌تنها افزایش تولید و عرضه به بازار را نشان نمی‌دهد بلکه در مقایسه با سال قبل که تولید شش‌ماهه اول بیش از ۲۵۰ هزار تن بوده است، بیش از ۲۴ درصد کاهش را شاهد هستیم.
کاهش ۲۱درصدی تولید گوشت قرمز در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال قبل
روند کاهشی تولید گوشت قرمز در سال ۱۴۰۲ نیز وجود داشته است به‌طوری که در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال قبل کاهش یافته است.
تولید گوشت قرمز در در سال ۱۴۰۱، ۵۹۸ هزار تن بوده است که این امر نشان می‌دهد میزان تولید این محصول در سال ۱۴۰۲ کاهش ۱۲۶هزارتنی داشته و معادل ۲۱ درصد کاهش یافته است.
کاهش ۱۱درصدی تولید گوشت قرمز مهر امسال
بنا بر این گزارش آخرین آمار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد وزن گوشت قرمز عرضهشده انواع دام‌های ذبح‌شده در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۳ جمعاً ۳۴٬۳۷۲ تن بوده است.
مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۳ با ماه مشابه سال ۱۴۰۲ نشان‌دهنده کاهش ۱۱درصدی مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است. مقدار تولید گوشت در مهر ۱۴۰۳ نسبت به ماه مشابه سال ۱۴۰۲ برای گوسفند و بره ۱۶ درصد، برای بز و بزغاله ۱۴ درصد، برای گاو و گوساله ۷ درصد، برای گاومیش و بچه‌گاومیش ۱۶ درصد، و برای شتر و بچه‌شتر ۲۳ درصد کاهش داشته است،
همچنین نتایج حاصل از این طرح آمارگیری نشان می‌دهد که مقدار عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور در مهر ۱۴۰۳ نسبت به ماه قبل (شهریور) در حدود ۲ درصد افزایش داشته است.
عدم‌جبران کسری تولید با واردات
با وجود اینکه افزایش تولید و تغییری را در روند افزایش تولید گوشت قرمز کشور در سالهای اخیر شاهد نبوده‌ایم اما وزارت جهاد کشاورزی در واکنش به اعتراضات دامداران، تصمیم به کاهش واردات گرفته است که به‌نظر می‌رسد بخشی از آن نیز به‌صورت احساسی باشد که می‌تواند زمینه افزایش قیمت بیشتر گوشت قرمز در بازار آزاد را فراهم کند،
بر این اساس میزان روزانه واردات گوشت تنظیم بازار در مقایسه با ۶ ماه ابتدایی سال ۷۰ درصد کاهش یافته است.
هرچند به‌تازگی طرح جهش تولید گوشت قرمز در کشور آغاز شده است اما با توجه به میان‌مدت بودن این برنامه، نتایج آن هنوز برای جامعه و مصرف‌کننده قابل لمس نخواهد بود.
کاهش عرضه گوشت تنظیمبازاری در این شرایط، می‌تواند به‌روی قیمت گوشت قرمز در بازار آزاد نیز تأثیرگذار باشد و مصرف سرانه شکننده این ماده پروتئینی را در کشور کاهش دهد و بدون حل مسئله گرهی دیگر بر گره کور تنظیم بازار گوشت قرمز بزند.
